Pierre Bourdieu’nün Beğeni Kavramı

Pierre Bourdieu’nün Beğeni Kavramı
Yazarlar: Himmet Hülür & Hamit Ölçer
Pierre Bourdieu sosyolojisinde “beğeni” kavramı, saf estetik bir yatkınlığı değil insanların ait oldukları sınıfsal pozisyonlarının gereği olarak sürdürdükleri bir yaşam tarzı pratiğini yansıtan davranış eğilimlerini ifade etmektedir. Bourdieu’nün Ayrım (2017) adlı yapıtında ortaya koyduğu temel bakış açısına göre yemek yeme biçimi, müzik zevki, okunan gazeteler ya da sportif zevkler gibi beğeni kalıpları bireylerin hem ait oldukları sınıfsal konumlarına göre hem de aynı sınıf içerisinde diğer bireylerden kendilerini ayrıştırmanın ya da farklılaştırmanın bir ölçütü olarak karşımıza çıkmaktadır.
Beğeniyi, bireyin saf estetik bir yatkınlığı olarak değil sosyolojik bir açıdan ele alan Bourdieu, belirli bir mekânda cisimleşmenin zamansallığını içeren gündelik yaşam fikrini vurgular. Pratik, beden ve mekân arasındaki yakın bağlantı Bourdieu’nün, Kant’ın bireyci ve tarafsız beğeni anlayışına sosyolojik bir eleştiri getirmesinin temelinde yatmaktadır (Turner, 2014: 116). Bir bakıma Bourdieu’nün, Kant’ın estetizmini daha çatışmacı/eleştirel bir bakış açısıyla ele aldığını söyleyebiliriz.


Bourdieu’nün beğeni kavramı, her sınıfın kendine özgü beğeni kalıplarının durağan olmadığını dolayısıyla bunların zaman içinde devamlı değişim halinde olabileceğini gösterir. Beğeniler, bireyin kendisini konumlandırdığı sınıfsal uzam içindeki yaşam tarzını ifade etmektedir. Bu çerçevede, bireylerin yaşam tarzlarını ifade eden beğeni kalıpları aynı zamanda toplumsal yapının tabakalaşması hakkında fikir vermektedir. Sonuç olarak, üst sınıftan bireylerin, ekonomik ve kültürel sermayeleri yoluyla toplumda egemen kılınacak beğeni kalıplarını meşrulaştırabilme güçleri de bulunmaktadır. Bu açıdan, beğeni kalıpları, sosyo-kültürel alandaki iktidar mücadelesinin bir tezahürü olarak karşımıza çıkmaktadır.