Скачать или смотреть តើនៅសម័យអង្គរ បុព្វបុរសបែងចែកដែនដីយ៉ាងដូច្នេះខ្លះ? /....divide the land during the Angkor period?

ការបែងចែកដែនដីរដ្ឋបាលរបស់ប្រទេសកម្ពុជានាពេលបច្ចុប្បន្ន គឺត្រូវបានបែងចែកជារាជធានីខេត្តទាំង២៥ បន្ទាប់មកគឺក្រុងស្រុកខណ្ឌ ឃុំសង្កាត់ និងភូមិ ប៉ុន្តែនៅសម័យបុរាណ កិច្ចការបែងចែកដែនដីរដ្ឋបាលនេះ គឺមិនដូចពេលបច្ចុប្បន្ន​​នោះឡើយ ពិសេសគឺសម័យអង្គរ។ តើអ្នកដឹងទេថា​ នៅសម័យអង្គរ ដែលជាសម័យកាលដ៏រុងរឿងក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រកម្ពុជា បុព្វបុរសខ្មែរយើងបែងចែកដែនដីយ៉ាងដូច្នេះខ្លះ?

ខ្ញុំបានអានសៀវភៅមានចំណងជើងថា ស្ថាននាមវិទ្យា ដែលជាវណ្ណកម្មរបស់លោកបណ្ឌិត ឡុង សៀម ដែលសៀវភៅនេះបានដកស្រង់ខ្លឹមសារជាច្រើនពីសិលាចារឹក និងឯកសារស្រាវជ្រាវរបស់បារាំង ដែលបានសិក្សាស្រាវជ្រាវពីប្រវត្តិរឿងរ៉ាវនៅប្រទេសកម្ពុជាយើង។ សៀវភៅនេះបានឱ្យយើងដឹងថា បុព្វបុរសខ្មែរយើងបានហៅប្រទេសកម្ពុជាថា កម្វុជទេសៈ (កម្ពុជទេស)។ ក្នុងការគ្រប់គ្រងប្រទេសជាតិ រាជការខ្មែរសម័យអង្គរបានបែងចែកដែនដីរដ្ឋបាលយ៉ាងច្បាស់លាស់ និងមានអ្នកត្រួតត្រាគ្រប់គ្រងយ៉ាងត្រឹមត្រូវ តាំងពីកម្រិតដែនដីធំៗ រហូតដល់កម្រិតដីស្រែចម្ការ ឬក៏ទីសក្ការសាសនាជាដើម។

ចក្រភពខ្មែរបុរាណ ឬកម្វុជទេសរបស់យើងនេះ ត្រូវបានបែងចែកចាប់ពីតំបន់ភូមិភាគធំៗ ដែលនៅក្នុងសិលាចារឹកបានសរសេរថា «ប្រមាណៈ ឬ ប្រមាន» នៅក្នុងប្រមាណៈនីមួយៗ គឺមានរដ្ឋបាលកាន់កាប់លំដាប់បន្ទាប់ទៀត ដែលសិលាចារឹកបានសរសេរថា «វិសយៈ ឬ​ វិស័យ»។ វិសយៈ គឺប្រៀបដូចជាខេត្តក្នុងសម័យយើងបច្ចុប្បន្ននេះដែរ គ្រាន់តែនៅសម័យបុរាណនោះ បុព្វបុរសមិនហៅ ខេត្ត ក្រុង ដូចយើងបច្ចុប្បន្ននោះឡើយ។ ក្រៅពី វិសយៈ ក៏មានស្រុកដែរ ប៉ុន្តែស្រុកបុរាណទាំងនោះមិនដូចទាំងស្រុងស្រុករបស់យើងបច្ចុប្បន្ននោះឡើយ។

ខ្ញុំជម្រាបលម្អិតមួយៗអំពី ប្រមាណៈ វិសយៈ និងស្រុក នេះសិន។

ចំណុចទី១​និយាយពីប្រមាណៈ

ប្រមាណៈ​ ត្រូវបានបង្កើតឡើងនិងប្រើប្រាស់តាំងពីសម័យចេនឡា ឬក្នុងរជ្ជកាលព្រះបាទឦសានវម៌្មទី១មកម្ល៉េះ។ ខ្ញុំលើកឡើងបែបនេះ គឺដោយសារខ្ញុំបានអានសៀវភៅស្ថាននាមវិទ្យាដែលគេបានបញ្ជាក់ថា ប្រមាណៈ ត្រូវបានប្រើប្រាស់នៅមុនសម័យអង្គរ និងមកដល់សម័យអង្គរ ក្នុងការឱ្យឈ្មោះភូមិភាគធំៗនៃកម្វុជទេសៈ។ ម្យ៉ាងទៀត ឯកសារប្រវត្តិសាស្ត្រចាម្ប៉ាបាននិយាយថា ព្រះរាជបុត្រាប្រកាសធម៌្ម នៅពេលបានចាកចេញពីក្រុងឦសានបុរ រាជធានីខ្មែរ ដើម្បីទៅសោយរាជ្យនៅក្រុងសិម្ហបុរ ជារាជធានីរបស់ប្រទេសចាម្ប៉ានោះ ព្រះអង្គបានគ្រប់គ្រងប្រទេសជាតិដោយយកលំនាំខ្លះៗពីប្រទេសខ្មែរយើងនាសម័យចេនឡា ក្នុងនោះព្រះអង្គបានរំលាយអំណាចស្ដេចត្រាញ់ ឬក្សត្របុរីឱ្យនៅក្រោមរាជអំណាចព្រះរាជាតែមួយ ដោយព្រះអង្គបានបង្កើតជាប្រមាណ និងវិសយវិញ បានន័យថា រំលាយអំណាចត្រាញ់ ជំនួសដោយមេត្រួតប្រមាណ​ និងមេត្រួតវិសយៈវិញ ដែលសុទ្ធតែចំណុះក្រោមអំណាចរបស់ព្រះរាជាតែមួយ។

#history
#king
#angkor
#angkorwat
#cambodia
#siemreap
#phnompenh
#queen
#culture
#civilization