กบฏเจ้าอนุวงศ์ | ความพยายามของเจ้าอนุวงศ์กษัตริย์แห่งเวียงจันทน์แยกตัวออกจากประเทศราชของอาณาจักรสยาม

กบฏเจ้าอนุวงศ์ ความพยายามของเจ้าอนุวงศ์กษัตริย์แห่งเวียงจันทน์ ในการแยกตัวออกจากประเทศราชของอาณาจักรสยาม สมัยกรุงรัตนโกสินทร์
สงครามเจ้าอนุวงศ์ถูกเรียกต่างกันขึ้นกับมุมมองแต่ละฝ่าย ลาวใช้พระองค์เป็นสัญลักษณ์การต่อสู้เพื่อปลดแอกจากการปกครองของสยามจึงเรียกเหตุการณ์นี้เป็น สงครามกู้เอกราช ทั้งยกย่องพระองค์เป็นวีรบุรุษและมหาราชของชาติทั้งสมัยพระราชอาณาจักรลาวและสมัยสาธารณรัฐประชาธิปไตยประชาชนลาว ทรงเป็นองค์ศาสนูปถัมภกที่สำคัญและทรงคุณธรรมทางการปกครอง เป็นพระหน่อพุทธเจ้าผู้เปี่ยมพระราชอำนาจราชบารมีเป็นที่ครั่นคร้ามและนับถือของเจ้านายหัวเมืองลาว เอกสารพื้นเวียงชี้ว่าพระราชอำนาจของพระองค์เป็นที่หวั่นเกรงไปถึงนครราชสีมาและหัวเมืองชายพระราชอาณาเขตสยาม แต่ไทยมองการบุกรุกของพระองค์เป็นภัยคุกคามความมั่นคงของราชอาณาจักรจึงเรียกเหตุการณ์นี้ว่า กบฏเจ้าอนุวงศ์ เอกสารประวัติศาสตร์สยามกล่าวขวัญถึงพระองค์ในฐานะกษัตริย์ประเทศราชผู้ก่อการขบถต่อแผ่นดิน เอกสารชั้นต้นของไทยส่วนหนึ่งซึ่งถูกรวบรวมตีพิมพ์ในหนังสือชุดประชุมพงศาวดารภาคต่างๆ จึงดูหมิ่นพระเกียรติยศของพระองค์โดยออกพระนาม อ้ายอนุ และเชื่อว่าทรงมีพระราชประสงค์แน่ชัดที่จะทำลายกรุงเทพฯ เพื่อยึดสยามเป็นเมืองขึ้น หากไม่สามารถยึดได้ก็เผาทำลายกรุงเทพฯ และยึดบางส่วนที่สามารถปกครองได้ นักประวัติศาสตร์บางกลุ่มมองว่าเหตุการณ์นี้อาจไม่ใช่การทั้งการกอบกู้เอกราชและกบฏ แต่เป็นสงครามชิงอำนาจตามปกติเหมือนอาณาจักรต่าง ๆ ในยุคนั้น หากทรงปรารถนากอบกู้เอกราชเพียงตั้งแข็งเมืองก็พอแล้ว
ผลพวงของสงครามในยุคปัจจุบัน
หลังเหตุการณ์เผานครเวียงจันทน์ ซึ่งถือเป็นศูนย์กลางสำคัญของการปกครองหัวเมืองลาว และหลังความพยายามทำลายราชวงศ์เวียงจันทน์ให้สิ้นซากของพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว (รัชกาลที่ 3) แห่งสยามนั้น ได้ก่อให้เกิดเหตุการณ์กบฏหัวเมืองลาว-อีสานยืดเยื้อตามมาอีกหลายครั้งสืบเนื่องมาจนถึงปัจจุบัน อาทิ กบฎเจ้าแก้ว ผู้เป็นราชโอรสในเจ้าราชบุตร (โย้) เจ้านครจำปาศักดิ์ พระราชนัดดาในเจ้าอนุวงศ์ กบฏผีบุญอีสานและฝั่งซ้าย ซึ่งนำโดยกลุ่มองค์มั่นและกลุ่มต่างๆ ตามหัวเมืองลาว-อีสาน ในสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว (รัชกาลที่ 5) ตลอดจนกบฏของเตียง ศิริขันธ์และกลุ่มรัฐมนตรีอีสาน ในสมัยรัฐบาลจอมพล ป. พิบูลสงคราม เป็นต้น บ่อยครั้งชาวลาวและชาวอีสานต่างก็นิยมอ้างถึงเหตุการณ์เผานครเวียงจันทน์ในอดีต มาเป็นเหตุผลในการต่อสู้กับอำนาจสยามและอำนาจรัฐ เรื่องราวของเจ้าอนุวงศ์ไม่เพียงแต่เป็นชนวนเหตุความขัดแย้งของประชาชนชาวลาวกับชาวไทยเท่านั้น แต่ยังเป็นชนวนเหตุให้ชาวลาวในภาคอีสานขัดแย้งกับชาวไทยสยาม เป็นชนวนเหตุให้ชาวลาวในอีสานที่นิยมสยามกับชาวลาวในอีสานที่นิยมลาวขัดแย้งกันเอง และเป็นชนวนเหตุให้เกิดการปลุกระดมการแบ่งแยกดินแดนของชาวลาวอีสาน ไม่เพียงเท่านี้ เหตุการณ์สงครามเจ้าอนุวงศ์แห่งเวียงจันทน์ยังสามารถถือเป็นทั้งจุดเปราะบางและจุดแตกหักของความสัมพันธ์ระหว่างประเทศลาวและประเทศไทยอีกด้วย
เรื่องเล่าจากบันทึก เล่าเรื่องต่างๆที่มีสาระและน่าสนใจ ประวัติศาสตร์ ประวัติบุคคลสำคัญต่างๆ รวมถึงธรรมะคำสอนต่างๆ
#กบฎเจ้าอนุวงศ์ #ล้านช้าง,เวียงจันทน์ #กรุงรัตนโกสินทร์ #อาณาจักร #สยาม #เจ้าอนุวงศ์ #พระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว