Documentaire Amsterdamse Brandweer jaren '70

Documentaire Amsterdamse Brandweer jaren '70

Amsterdam had als eerste stad in Nederland vanaf 1874 een beroepsbrandweer. Er waren toen 144 mannen in dienst. Al in januari 1875 onderging het materieel een belangrijke uitbreiding toen de drijvende stoomspuit 'Jan van der Heijde' in dienst werd gesteld, die een capaciteit had van 4.000 liter per minuut. De kazerne 'Dirk' aan de Honthorststraat 25-27, hoek Hobbemakade, in Amsterdam-Zuid is de oudste nog operationele brandweerkazerne van Nederland. Het gebouw werd in november 1897 in dienst gesteld als hoofdwacht van de Eerste Sectie.

Kazernes Amsterdam

Kazerne Dirk - Hobbemakade, hoek Honthorststraat. Dit is de oudste nog operationele brandweerkazerne van Nederland. Het gebouw dateert van 1897. De codeletter 'D' is overgenomen van de kazerne aan de Van Baerlestraat, die in 1896 werd overgenomen van de gemeente Nieuwer-Amstel. Daar was in 1892 een post geopend tegenover het Concertgebouw. De 'D' stond voor 'Duivelseiland', een buurt bij de Boerenwetering.

Kazerne Hendrik - Rozengracht, hoek Marnixstraat. Het huidige gebouw dateert van 1985. Daarvoor was de Kazerne 'H' vanaf 1874, met de oprichting van de beroepsbrandweer, gevestigd in het Huiszittenhuis aan de Prinsengracht 237, nabij de Leliegracht. 'H' was lange tijd de Hoofdwacht, vooral van belang voor het westen van de stad.

Kazerne Nico - Deze kazerne staat bij de zuidelijke ingang van de IJtunnel (hoek Anne Frankstraat) en werd enkele jaren na de tunnel geopend in 1973. De aanduiding 'N' komt oorspronkelijk van Nieuwmarkt, waar de brandweer vanaf 1874 gevestigd was in het oude Waaggebouw. In 1890 verhuisde de brandweer naar een nieuw gebouw aan de De Ruijterkade, van hieruit kon ook via de pont worden uitgerukt naar Amsterdam-Noord. De stoomblusboot Jason lag van 1904 tot 1963 hier aangemeerd. Deze oude kazerne heet tegenwoordig 'Oud Nico' en is als Rijksmonument in 2011 door Stadsherstel verbouwd tot bedrijfsverzamelgebouw.

Kazerne Osdorp - Ookmeerweg, hoek Troelstralaan. Deze kazerne uit 2005 is vernoemd naar Fanny Blankers-Koen. Met de opening van deze kazerne sloot de oude Kazerne Bernard aan het Haarlemmerplein en verhuisde Kazerne Teunis. De kazerne in Osdorp heeft een verre voorganger in Oud Osdorp. Aan de Osdorperweg 585 stond een brandspuithuisje. De brandspuit van Oud Osdorp staat tegenwoordig in de nieuwe kazerne.

Kazerne Pieter - Poeldijkstraat 20 (Delflandpleinbuurt, Nieuw-West). Het huidige gebouw dateert uit 1972. Deze kazerne is de opvolger van Kazerne 'G' uit 1896, op het terrein van het (Wilhelmina) Gasthuis aan de Nicolaas Beetsstraat in Oud-West. De kazerne heeft een voorganger in het Dorp Sloten. In 1972 konden de posten Sloten en Oud Osdorp door opening van de Kazerne Pieter verdwijnen. Het brandspuithuisje uit 1942 staat nog achter Sloterweg 1277. De oude brandspuit van Sloten stond van 1991 tot 2021 bij de Molen van Sloten, sinds 2021 op het Tuinpark V.A.T. bij Sloten.

Kazerne Teunis - Vredenhofweg, bij de Haarlemmerweg. De huidige kazerne dateert uit 2011 en is de opvolger van de kazerne aan het Jan van Schaffelaarplantsoen in Bos en Lommer uit 1965. Deze kazerne werd in 2005 gesloopt voor woningbouwplannen. Na een tijdelijke huisvesting aan de Den Brielstraat verhuisde de kazerne naar de huidige locatie. De letter 'T' is afkomstig van de eerste vestiging aan de Jan Tooropstraat in Overtoomse Veld die in gebruik was van 1959 tot 1965.

Kazerne Victor - Deze kazerne is gesticht in 1884 en was toen gevestigd in een huisje aan de Pieter Vlamingstraat, in de Dapperbuurt. In 1912 werd de huidige kazerne aan de Dapperstraat in gebruik genomen. Tussen 1926 en 1939 was er een filiaal aan de overkant van de spoorbaan, aan de Tugelaweg in de Transvaalbuurt. De kazerne doet nog steeds dienst en is in 2003 gerenoveerd.

Kazerne Willem - Het huidige gebouw uit 1984 staat aan een stukje van de Ringdijk, bij de Weesperzijde. Daarvoor was de kazerne sinds 1909 gevestigd aan de Nieuwe Achtergracht. De letter 'W' is ontleend aan de eerste kazerne aan het Weesperplein, op de hoek van de Valckenierstraat, die in 1873 werd gebouwd voor de nieuwe beroepsbrandweer. Dit was de eerste echte brandweerkazerne van Nederland, waar men werkte en woonde. Door de uitbreiding en motorisering van de brandweer moest er een nieuwe hoofdkazerne komen die in 1909 verrees aan de Nieuwe Achtergracht, achter Theater Carré. Tot 1984 was dit het 'hart van de Brandweer', hier was de hoofdkazerne met centraal bureau van de Brandweer gevestigd en had de blusboot 'Jan van der Heijde' zijn ligplaats.

Kazernes Amsterdam-Noord
Kazerne IJsbrand - Ten noorden van het IJ, dus in Amsterdam-Noord. De eerste brandweer post 'IJ' werd in 1916 in gebruik genomen bij het nooddorp aan de Grasweg. In 1925 werd de functie overgenomen door de post aan de Zamenhofstraat, bij Vogeldorp. Van 1944 tot 2001 werd een oud schoolgebouw aan de Berberisstraat gebruikt als Kazerne IJsbrand.