พระเตมีย์: เจ้าชายผู้ละทิ้งราชสมบัติเพื่อธรรม

เรื่อง "พระเตมีย์" เป็นหนึ่งในทศชาติชาดก ซึ่งเป็นเรื่องราวของพระโพธิสัตว์ในชาติหนึ่งก่อนที่จะบรรลุเป็นพระพุทธเจ้า โดยชาดกนี้กล่าวถึง พระเตมีย์ ผู้ซึ่งเกิดมาเป็นเจ้าชาย แต่ทรงสละบัลลังก์เพื่อหลีกหนีจากชีวิตราชสมบัติและแสวงหาทางบำเพ็ญเพียร

เนื้อหาโดยย่อของเรื่องพระเตมีย์:
พระเตมีย์เกิดเป็นพระโอรสของกษัตริย์แห่งกรุงพาราณสี ทรงมีชีวิตอันสุขสบายในวังตั้งแต่ยังทรงพระเยาว์ วันหนึ่งพระเตมีย์ได้ทอดพระเนตรเห็นบิดาของพระองค์พิพากษาโทษประหารแก่ผู้ต้องหา ทำให้พระองค์เกิดความสังเวชต่อความโหดร้ายของการปกครองในฐานะกษัตริย์ พระองค์จึงหวาดกลัวว่าหากโตขึ้นและขึ้นครองราชสมบัติจะต้องทำกรรมเช่นนี้ จึงตั้งจิตอธิษฐานที่จะละทิ้งบัลลังก์เพื่อหลีกเลี่ยงกรรมหนักนี้

เมื่อพระเตมีย์อายุครบ 16 ปี ต้องขึ้นครองราชสมบัติ แต่พระองค์ทรงทำทีเป็นเด็กใบ้และเป็นอัมพาตมาตั้งแต่ยังเล็กเพื่อหลีกเลี่ยงตำแหน่งกษัตริย์ พระราชบิดาจึงคิดว่าพระเตมีย์ไม่มีความสามารถในการปกครอง จึงสั่งให้คุมตัวไปฝังดินตามคำแนะนำของโหร

อย่างไรก็ตาม เมื่อพระเตมีย์ถูกนำไปสู่ป่าก็ทรงแสดงฤทธิ์เดช และบอกความจริงแก่ผู้คุมว่าพระองค์ตั้งใจจะบำเพ็ญเพียรเพื่อหลุดพ้นจากทุกข์ในวัฏสงสาร ไม่ใช่เพราะกลัวการปกครอง ผู้คุมจึงปล่อยให้พระเตมีย์ไปบำเพ็ญเพียรต่อในป่า

แก่นของเรื่อง:
เรื่องพระเตมีย์สอนให้เห็นถึง การสละสมบัติและยศถาบรรดาศักดิ์ เพื่อแสวงหาความสงบและบำเพ็ญธรรม ถือเป็นการแสดงถึงความไม่ยึดติดในทรัพย์สมบัติ และความสำคัญของการแสวงหาทางพ้นทุกข์ในพุทธศาสนา