Günümüzde Gizemini Koruyan 5 Yazı Sistemi

Aralarında Gizemli Voynich yazmaları, Linear A, Vinca (Eski Avrupa) yazısı, İndus yazısı ve Ana Elam Yazısı gibi sistemler bulunan;

Antik döneme ait eski yazı, yazma, yazıt, kitabe ve tabletlerde sıkça karşılaşan, kriptoloji uzmanlarının dahi çözemediği,

Geçmişten itibaren günümüzde gizemini koruyan 5 yazı sistemi ile ilgili bilgileri belgesel tadında anlatmaya çalıştım. Umarım beğenirsiniz.

Bu tarz videoların devamının gelmesini istiyorsanız videomu beğenmeyi ve kanalıma abone olmayı unutmayın!

Sosyal medyadan beni takip edin: Söyle Bileyim :

Instagram:   / soyle_bileyim  

Facebook:   / sylebileyim  

  / soylebileyim  

VOYNİCH YAZMASI

Diğerlerine kıyasla oldukça geç bir dönemde tasarlanmış bir başka yazıya, karbon metoduyla on beşinci yüzyılın ilk yarısına tarihlendirilen Voynich yazmasında rast gelinir. 234 sayfadan oluşan ve İtalya'nın doğusunda yazıldığı tahmin edilen bu yazma, adını meşhur Polonyalı sahaf Voynich'ten alır.

Bugüne kadar pek çok dilbilimcinin, hatta I. Dünya Savaşı ile II. Dünya Savaşında aktif görev alan, kriptografi uzmanlarının yoğun çabalarına rağmen, yazma üzerindeki sembollerin gizemi hâlâ çözülebilmiş değildir. Bazı araştırmacılar bu yazmadaki sistemin, oyun veya muziplik amacıyla ortaya çıkarıldığı ve herhangi bir dilbilimsel anlamının olmadığı yönünde görüş bildirirken, bazıları da, yazının kriptolu bilgi göndermek için ortaya çıkarıldığını ve ilgili sembollerin sadece birkaç kişi tarafından bilindiğini belirtmekt edir.

Türk basınında da "Gizli Örgüte Ait 250 Yıllık Şifre Çözüldü" manşetleriyle duyurulmasına karşın, gizemini hâlâ büyük ölçüde koruyan bu yazma, 1969 yılında sahaf Hans Kraus tarafından, Yale Üniversitesi El Yazmaları Kütüphanesine bağışlanmıştır ve hala orada çözülmeyi beklemektedir.

Her ne kadar bazıları yeni sayılabilecek olsa da, milat öncesinden günümüze ulaşan, henüz çözülememiş pek çok yazı mevcuttur. Bunlardan bazıları günümüzde milyonlarca kişi tarafından kullanılırken, bazıları işlerliğini tamamen yitirmiş ve hatta unutulmuştur. Aynı zamanda binlerce yıl öncesinden günümüze ulaşan, fakat çözülememiş onlarca yazı sistemi hala "deşifre" edilmeyi beklemektedir.

Konuşma dillerini yazıya geçirmek, diğer bir ifadeyle duygu ve düşünceleri farklı zaman ve mekânlara aktarmak için geliştirilen pek çok sistem mevcuttur. Öte yandan kullanıcı sayısı birkaç yüzü geçmeyen veya sadece belirli meslekler, topluluklar ve gruplar tarafından tercih edilen yazı sistemleri de bulunmaktadır.
Bazı yazı sistemleri sadece birkaç dili göstermede kullanılırken, bazıları binlerce farklı dili yazıya geçirmede tercih edilebilir. Ethnologue verilerine göre yeryüzünde konuşulan mevcut 7.105 dilden 696'sının herhangi bir yazı sistemine sahip olmadığı tahmin edilmektedir.

VİNCA (ESKİ AVRUPA) YAZISI

MÖ 6000 ile 4500 yılları arasına tarihlendirilen, pek çok objenin üzerinde yer alan sembollerden oluşmuş Vinča yazı sistemi, Güneydoğu Avrupa'da ortaya çıkmıştır.

Buna karşın bazı araştırmacılar, Vinča'yı ortaya çıkaran sembollerin, yazının en ilkel biçimi olduğunu savunarak, bunları 'ana yazı' olarak adlandırır. Bunun yanı sıra, bu sembollerin çeşitli inanışlara ait birtakım ritüelleri yerine getirmede kullanıldığı da varsayımlar arasındadır.

İNDUS YAZISI

Hindistan'daki İndus Vadisi'nde kullanılmış olan bazı sembollerin, bir sistem meydana getirmesi olasılıklar dâhilinde görünse de, bugüne kadar kimse bu durumu çözebilmiş değildir. Bazı araştırmacılar bu yazının Ana Dravid dilini gösterdiğini savunmaktadır, fakat ilgili sembolleri barındıran objelerin sınırlı sayıda karaktere sahip olması sebebiyle, yazıyla ilgili kesin yargılara varmak mümkün değildir.

MÖ 3500 ile 1900 yılları arasına tarihlenen, sembolleri taşıyan 4 bin kadar obje bulunmaktadır. Sembollerden bazılarının açıkça somut nesneleri göstermelerine karşın, bazılarının böyle bir gösterim gücü yoktur. Dolayısıyla bu türdeki sembollerin soyutluk ifade ettiği düşünülmektedir. Tüm bunlara rağmen Alman filolog Michael Witzel, bazı sembollerin çok nadir, hatta sadece bir kez kullanıldığını savunarak, bunların bir yazı oluşturamayacağını, çeşitli aileleri, klanları veya dini inanış ritüellerini temsil eden simgeler niteliğinde bulunduğunu düşünür.

Fin Sinolog ve Hint dilleri uzmanı Asko Parpola ise buna karşı çıkarak, mesela Çincede de çok nadir olarak kullanılan birtakım işaretlerin bulunduğunu belirtir.

ANA ELAM YAZISI

MÖ 3100 yılına tarihlendirilen ve erken dönem Sümer yazısından geliştiği düşünülen bu yazının hangi dili gösterdiği bilinmemektedir. Yaklaşık bin simgeden meydana gelen Ana Elam yazısının, logografik (yani sembollerin sözcükleri gösterdiği) sisteme dâhil olduğu tahmin edilmektedir.

Araştırmacılar, bu yazıyı oluşturan sembollerden bazılarının, çevre medeniyetlerde kullanılan yazılarla benzerlik veya aynılık gösterdiğini belirtmektedir. Bu da, ilişkili yazıların ortak bir kökten çıkmış olabileceğini akıllara getirmektedir.

#tarih #gizemli #alfabe