Eşik Bekçiliği (Gatekeeping)

Eşik Bekçiliği, kitle iletişim araçları içerisinde enformasyonun kanal yöneticileri tarafından bir kısmının dışarda bırakılarak oluşturdukları seçkinin sürecini tanımlar. Tandoc Jr.’a (2018: 235) göre “eşik bekçiliği gazetecilik çalışmalarında popüler ve sürekli kullanılan bir metafordur. Eşik Bekçiliği, bir gazetecilik işlevi, haber akışını açıklayan bir model ve haber seçimin sürecini açıklayan bir kuram olarak açıklana gelmiştir.”
Eşik bekçiliği araştırmaları sadece editörler ile sınırlı kalmamış haber üretim sürecinde gazetecilik pratiklerine ve kurumsal yapıya, siyaset basın ilişkisine, kitle iletişim araçlarının sahiplik yapısına kadar bir çok farklı boyutta gerçekleşmiştir. Pamela Shoemaker ve Tim Vos’un (2009). Eşik Bekçiliği Kuramı (Gatekeeping Theory) başlıklı çalışmada aşik bekçiliği çalışmalarının 5 farklı anakliz boyutu tanımlanır: Bunlar
• Bireysel analiz boyutu
• Üretim rutinleri boyutu
• Organizasyon boyutu
• Sosyal kurum boyutu
• Sosyal sistem boyutudur.
Shoemaker ve Reese (2014) çalışmalarında bu boyutları bir etki hiyerarşisi olarak tanımlamışlardır.
Tandoc ve Vos’a (2016: 952) göre yeni medya gazeteci ilişkisi üç boyuttta değiştirmiştir. Bunlar
1. Kullanıcının haberin üretiminde içerik sağlaması,
2. Haberlerin ağ üzerinde yayılması,
3. İzleyicilerin içerik tercihleri ile gazetecilerin kararlarını belirlemesidir.
Benham’e (2019: 8-9) göre ise yeni medya ile eşik bekçiliği ilişkisini değerlendiren çalışmalara iki gruba ayırmak mümkündür. Bunlardan ilki: İnternette siyasal iletişim için sınırsız kaynak bulunduğu ve eşik bekçiliği mekanizmasının çalışmadığıdır. Bu gruba Williams ve Carpini’nin 2000 tarihli çalışmalarında Clington-Lewinsky skandalında eşik bekçiliğinin çalışmadığı çıkarımı örnek verilmektedir. Ama çalışma yeni medya alanında erken dönem çalışmalar arasında yer almaktadır Benham’ın (2019: 8-9) ikinci grupta topladığı yaklaşım ise yeni medyanın getirdiği imkanların eşik bekçiliği içinde sınırsız imkan getirdiği görüşünde olan yaklaşımlardır. Bu yaklaşımlarda sahte haber (fake news) gibi manipulatif araçlar ile eşik bekçiliğinin ilişkisidir. Bu grupta çalışmalar Bennet’in ‘Haberler: Politik ilizyon’ (News: The Politics of Illusion) başlıklı çalışması örnek verilebilir. Russell (2019: 96) çalışmasının sonuç bölümünde "popüler haber kuruluşlarının Twitter’ı çevirim içi haber içeriklerinin izleyicilerine yönlendirilmelerinin eşik bekçiliği amacıyla kullanıldığın" tespit etmişlerdir.
Yeni medya ortamında eşik bekçiliği yapay zeka gibi ve filtre balonu gibi yeni araçlar ile biçim değiştirmiştir. Yazılım şirketleri ve sosyal medya platformlarının sahiplik yapılarının editöryal süreçlere eklemlendiğini söylemek yanlış olmaz. Siyaset medya ilişkisinden oluşan eşik bekçiliğinin diğer boyutu ise bu eklemlenme içinde küresel olarak icra edilmesidir.