ΓΙΑΝΝΗΣ ΗΤΑΝΕ ΣΕΡΜΠΕΖΗΣ - Μπάνα Ανατολικής Ρωμυλίας

Παραδοσιακός χορός και τραγούδι από την περιοχή της Μπάνας της Ανατολικής Ρωμυλίας (Βόρειας Θράκης ή αλλιώς σημερινής νότιας Βουλγαρίας). Δυστυχώς οι Έλληνες κάτοικοί της εκδιώχθηκαν σχεδόν στο σύνολό τους τις πρώτες δεκαετίες του 20ου αιώνα.
Ο χορός ονομάζεται "Χεριάτικος τραμπανιστός" και έχει ιδιότυπα βήματα. Χορευόταν στην περιοχή της Μπάνας και της Μεσημβρίας Ανατολικής Ρωμυλίας, ενώ στα χωριά Ηράκλεια και Κόζακος είχε ξεχωριστά βήματα. Το τραγούδι αναφέρεται σε αρχηγό καραβανιού που έπεσε θύμα ληστών. Η ύπαρξη ληστών στην περιοχή ανάγκαζε τους ταξιδιώτες να μετακινούνται κατά καραβάνια. Ο επικεφαλής του καραβανιού, ο κυρβάμπασης (τουρκ. kervan - başı), έπρεπε να γνωρίζει πολύ καλά την περιοχή αλλά και να διακρίνεται για την πολεμική του αρετή.

Περιλαμβάνεται στον δίσκο του Βασίλη Λάτζου
"Τα Μαυροθαλασσίτικα - παραδοσιακοί χοροί και τραγούδι της Ανατολικής Ρωμυλίας (Βόρ. Θράκης)".
Τραγουδά ο Γιώργος Ξανθούλης

Οι στίχοι:
Γιάννης ήτανε σερμπέζης*
ήταν και κυρβάμπασής σου
έχει βουβάλια σερεζλίδ'κα*
και ζυγό 'που κυπαρίσσι.
Έχ' τ'ν αδερφή τ' μαζί του
τ'ν αδερφή του το Ελενάκι
Τούρκοι τουν καταποδιάζουν
να τον φτάσουν δεν μπορούνε.
Ρίχνουνε και τον βαρούνε
στην καρδιά τον ετρυπούνε
δυο σαΐτες στην καρδιά του
κι άλλες δυο μες στα πλευρά του.
Η αδερφή του τον εκλαίει
τον εκλαίει και τον ελέγει
"Σήκου Γιάννη να διαβούμε
είναι νύχτα και φοβούμαι".
Γιάννης είναι λαβωμένος
στην καρδιά σαγιτεμένος.

*σερμπέζης (τούρκ.serbest = ελεύθερος, αδέσμευτος, αυτός που δεν δίνει λογαριασμό σε κανέναν)
*σιρισδλίδκα = υπερήφανα