จำปาทอง - ขับร้องโดย เจตนา นาควัชระ

เพราะรักจึงสมัครเข้ามาเล่น/ร้อง (5)

-----------------------------------------------

ความไพเราะของทำนองเพลงสุนทราภรณ์ส่วนหนึ่งมาจากการที่คีตกวีได้สัมผัสกับเพลงไทยเดิมอย่างลึกซึ้ง ด้วยการได้รับมอบหมายให้บันทึกเพลงไทยเดิมเป็นโน้ตสากล แรงดลใจจากขนบคีตศิลป์ดั้งเดิมของไทยเอื้อให้มีการแต่งเพลงใหม่ที่มีลีลาเป็นไทย โดยไม่ใช่เป็นการนำเพลงไทยเดิมมาใส่เนื้อใหม่และบรรเลงด้วยวงบิกแบนด์ เพลง “กลิ่นร่ำ” ที่ได้นำเสนอไปแล้วเป็นลำดับแรกเป็นเพลงที่แต่งใหม่

การนำเพลงไทยเดิมมาใส่เนื้อร้องใหม่และบรรเลงด้วยวงดนตรีสากลนั้น ครูเอื้อและคณะได้ทำมาก่อนที่จะมีการคิดประสมวงบิกแบนด์กับวงมโหรีเข้าด้วยกันในรูปของ “สังคีตสัมพันธ์” เมื่อปี 2497 เพลง “จำปาทอง” ซึ่งใช้ทำนองเพลงไทยเดิม “จำปาทองเทศ” นั้น วินัย จุลละบุษปะ ขับร้องต้นแบบไว้กับวงกรมโฆษณาการ โดยใช้วงบิกแบนด์ล้วนๆ ไม่มีวงดนตรีไทยเข้ามาประสม วิธีการร้องของวินัยชี้ทางไว้ชัดเจนว่า ไม่ต้องการร้องแบบเพลงไทยเดิม จึงร้องไปอย่างเป็นธรรมชาติ ตามแบบนักร้องตะวันตกประเภท “crooner” ไม่ต้องการใส่อารมณ์ให้เกินงาม วิธีการร้องเช่นนี้เป็นแนวของสำนักสุนทราภรณ์ รวงทอง ทองลั่นธม เคยเล่าว่าครูเอื้อสอนเธอไว้ว่า อารมณ์อยู่ในเนื้อในของเพลงอยู่แล้ว นักร้องไม่จำเป็นต้องออกแรงเค้นอารมณ์ออกมาจนเกินพอดี

สำหรับ backing track ที่ครูดำนำมาให้ผมร้องอัดเสียงนั้น เป็นการบรรเลงแนว “สังคีตสัมพันธ์” คือมีวงดนตรีไทยบรรเลงร่วมด้วย ดังที่ผมได้อธิบายไว้แล้วในส่วนที่เกี่ยวกับเพลง “นวลปรางนางหมอง” ว่าแนวการบรรเลงของวงดนตรีเป็นกรอบที่นักร้องไม่อาจฝืนได้ ในกรณีนั้นนักร้องต้องปรับการร้องไปในแนวตะวันตก “จำปาทอง” กำหนดแนวที่ตรงกันข้าม คือเอนไปในทางเพลงไทยเดิม ผมจึงเลี่ยงไม่ได้ที่จะต้องร้องให้มีแนวไทยเดิมมากกว่าต้นแบบที่ปรมาจารย์วินัยได้ร้องเอาไว้ คือเน้นการเอื้อนและทอดเสียงยาว โดยที่ยังพยายามรักษาความเป็น “เพลงไทยสากล” ไว้ให้ได้ เนื้อร้องที่แต่งใหม่บอกความว่าเป็นแนวโศก นักร้องจึงต้องคำนึงถึงมโนทัศน์หลักของเพลงไว้ตลอดเวลา

ผมเป็นศิษย์ตะวันตกในชีวิตจริง เพราะได้ไปเรียนหนังสืออยู่ในยุโรปเป็นเวลาถึง 10 ปี แต่ผมไม่เคยลืม “แผ่นดินแม่” นักวิชาการทางมนุษยศาสตร์รู้จัก “ทฤษฎีจากแผ่นดินแม่”ของผมดี เวลาที่ผมร้องเพลงก็เช่นกัน ผมสำนึกอยู่ตลอดเวลาว่าบ้านผมอยู่ที่ไหน

เจตนา นาควัชระ
2 เมษายน 2563