Atatürk'ün Diyarbakır, Ergani Maden Gezisi 1937

Atatürk'ün Diyarbakır, Ergani Maden Gezisi 1937 #EskiDiyarbakır
Atatürk, Diyarbakı'a giderken Maden İlçesini de Ziyaret etmiştir. Tren saat 14:10'da Maden'e varmış istasyonda Birinci Umumi Müfettişi, Diyarbakır Valisi, Kaymakam ve Halk tarafından karşılanmışlardır. Atatürk burada otomobille bakır madenleri ocaklarına kadar çıkmışlar ve tesisat, inşaat ve maden istihsali hakkında alâkadarlardan malûmat almışlardır. Maden müdürü Şevket Turgud senede on bin ton temin edecek ameliyat ve inŞaat hakkında kendilerine izahat vermiştir. Toprak kısmı kaldırmakta olan cevherin bulunduğu sahadan kasabaya doğru yayan yürüyen Atatürk kendilerini alkışlayan halk arasından geçerek istasyona dönmüşlerdir.


1937 yılı Kasım ayının başında Doğu Gezisine çıkan Atatürk'ün Diyarbakır‟a geleceği haberi hızla yayılmış, karşılama hazırlıklarına başlanmıştı. Atatürk, 15.11.1937 Pazartesi günü akşamı, trenle Malatya‟dan Diyarbakır‟a gelecekti.

O gün, sabahın erken saatinde, Diyarbakır Bölgesi Genel Müfettişi Abidin Özmen, Diyarbakır Valisi Mithat Altıok, il Jandarma Komutanı ile birlikte, Atatürk'ü karşılamak üzere Maden ilçesine gittiler. Saat tam 18,10 da Atatürk'ün özel treni Diyarbakır istasyonuna girdi.

Şehir, baştanbaşa bayraklarla, çiçekli taklarla donatılmıştı. Kalabalık halk coşku içindeydi. Atatürk 20 yıl önce Ordu Kumandanı olarak bulundukları Diyarbakır'a bugün şeref vermişlerdir. Kop Dağındaki emsalsiz ve büyük zaferi ile o zaman doğu vilayetlerini kurtaran Büyük Önderimiz Türk Milletinin kurtarıcısı olarak büyük tezahürlerle karşılanmıştır.

Merasim yapılmaması hakkındaki emirlerine rağmen Büyük Önder'in geleceğini daha bir kaç gün öncesinden haber alan Diyarbakır halkı, büyük bir şevk ve heyecan içinde istasyona akın halinde gelmişler ve trenin gelişinde Atatürk'ü büyük ve candan tezahüratla selamlamışlardır.

Atatürk, istasyonda karşılayanlara teşekkür etti. Kısa süren bir yemekten sonra, saat 21.00 de, Halkevine geldiler. Buradaki konseri locasından dinleyen Atatürk, konser sonunda Diyarbakırlılara
şunları söyledi: “Yirmi yıl sonra, tekrar Diyarbakır’da bulunuyorum. Dünyanın güzel ve modern bir binası içinde, beşeriyetin medeni bir halkı huzurunda, halkın bu evinde, modern, nefis bir müziği dinleyerek duyduğum zevk ve saadetin ne kadar büyük olduğunu elbette takdir edersiniz. Bunu kaydetmekle bahtiyarım.”

Halkevindeki konuşmadan sonra Orduevine gelen Atatürk'ü burada Korgeneral Galip Deniz karşılamış ve binayı gezdirmişti. Orduevinden sonra Vali Konağına gidilmiş, dinlenilmişti. Ertesi gün, salı sabahı saat 09.00 da Atatürk, Diyarbakır‟ı gezmeye çıkmıştı. Önce Vilayette bölge valileri ile bir toplantı yapılmış, daha sonra, Diyarbakır Üniversitesi için ayrılan arsa gezilmişti.

Atatürk, Diyarbakır‟da kurulacak üniversitenin bir an önce gerçekleşmesini istiyordu. Buradan Kolorduyu ziyaret etti. Bir ara halkın arasında yürüdü. Hükümet Parkına geldiği zaman otomobiline binerek, kendisine armağan edilen köşke hareket etti. Atatürk, köşkte bir saate yakın kaldı. Köşkün terasında Dicle‟ye karşı kahvesini yudumlarken, yirmi yıl önceki anılarını anlattı.

Ertesi gün Saat 17.00 de Vali Konağındaki çay ziyafetinde bulunan Atatürk, saat 18.20 de istasyona
gelmiş Diyarbakırlılara veda ederek diğer konuklarla birlikte Elazığ‟a uğurlanmıştı. Diyarbakır onu son kez görüyordu!

Seslendiren: Kadir Tanrıkulu
İçerik hazırlam, düzenleme: AkifTanrıkulu