علل کم خونی و کم خونی فقر آهن- با زیرنویس فارسی

دکتر حمید سجاد هستم متخصص داخلی توی این ویدئو می خوام در باره کم خونی صحبت کنم که یه مشکل خیلی شایعی هست و همیشه در راس تشخیص های بیماریهای سیستم خونی , کم خونی وجود داره. اگه علاقه من هستین ادامه ویدئو رو ببینید
در ابتدا ممکنه هیچ علایمی بروز نکنه و یا علایم بیماری خیلی خفیف باشه، اما با پیشرفت بیماری علایمی مثل خستگی، ضعف، عدم توانایی در کار و تحصیل، کاهش دمای بدن، رنگ پریدگی پوست، ضربان قلب سریع، کوتاهی تنفس‌، درد سینه، سرگیجه، تحریک پذیری،کرخی و سردی دست‌ها و پاها و سردرد ایجاد میشه .








اغلب افراد مبتلا به کم‌خونی از احساس سستی یا خستگی همیشگی یا هنگام فعالیت، احساس کسالت عمومی و گهگاهی ناتوانی تمرکز شکایت دارند. افراد مبتلا به شکل‌های شدیدتر کم‌خونی , بیشترمشکل تنگی نفس با فعالیت دارند. وقتی کم خونی خیلی شدید باشه قلب سعی میکنه با افزایش برون ده این مشکل رو جبران کنه که باعث تپش قلب و تعریق می‌شه و در پایان منجر به نارسایی قلبی می‌شود.چیز هایی که تا حالا گفتم شکایت هایی هست که مریض داشت و با این شکایات به کلینیک مراجعه میکنه ولی در معاینه بیمار کم خون چه نشانه هایی وجود داره ؟








رنگ پریدگی چهره، کمرنگ شدن بستر ناخن در کم‌خونی متوسط تا شدید نشانه خوبی برای تشخیصه ولی همیشه هم این نشانه ها وجود ندارن. سایر علائم سودمند عبارتند از: التهاب مخاط دهان، ناخن قاشقی شکل , پیکا یا میل به خوردن مواد غیرخوراکی مانند خوردن خاک، کاغذ، موم، سبزه، و مو که میتونه نشانه کمبود آهن باشه، ولی این نشانه ها خیلی اختصاصی نیستند و می تونن در کسانی که کم‌خونی نداشته باشند هم دیده بشن. کم‌خونی مزمن در کودکان سبب اختلالات رفتاری میشه که نتیجه تکامل نامناسب سیستم عصبی در دوران نوزادیه و در کودکان سنین مدرسه موجب افت تحصیلی میشه


کم‌خونی حالتیه که در اون گلبول های قرمز از نظر تعداد یا میزان هموگلوبینشون کمتر از میزان طبیعی هست. حتما شنیدین که پزشکتون گفته عدد هموگلوبین شما مثلا باید 12 باشه ولی هموگلبوبین شما 8 هست.کار اصلی گلبول های قرمز رسوندن اکسیژن به جاهای مختلف بدنه ,و بدن از این اکسیژن برای عملکرد قسمتهای مختلفش استفاده میکنه.وقتی اندام های مختلف اکسیژن مورد نیازشون رو دریافت نکنن خستگی بیش از حد و عدم تمرکز ایجاد میشه که از نشانه های اصلی کم خونیه.خون از سلول‌های خونی و مایعی به نام پلاسما تشکیل شده‌است.



یه دسته از سلولها ,سلول‌های خونی سفید یا گلبولهای سفید هستن , که کارشون مبارزه با عفونتهاست.دسته دیگه سلولها گلبولهای قرمز هستند که کارشون اینه که اکسیژن رو از ریه ها تحویل میگیرن و به ارگانهای مختلف میبرن. پلاکتها اجزای دیگه خون هستند.اینا سلول نیستند و در اصل قطعاتی نشات گرفته از سلول‌های مادرپلاکتها هستند که به لخته شدن خون پس از ایجاد جراحت‌ها کمک می‌کنند.در خونریزی‌های محدود , پلاکت‌ها با ایجاد یه پلاک پلاکتی جلوی خونریزی را می‌گیرنددر کم‌خونی , تخریب گلبول‌های قرمز سریعتر از جایگزینی گلبول‌های جدیده








به همین دلیله گلبول قرمز کمتری خواهیم داشت.خیلی از سلول‌های خونی از جمله گلبول‌های قرمز به صورت مداوم در مغز استخوان تولید میشن. مغز استخوان یک مادهٔ اسفنجی شکل قرمز رنگه که درون بعضی از استخوان‌های بدن وجود داره.برای تولید گلبول‌های قرمز و هموگلوبین، بدن به مصرف غذای حاوی پروتئین، ویتامینها و آهن نیاز داره.احتمالا حالا متوجه شدین که بین کم خونی و فقر آهن نسبت مستقیمی وجود داره. و اینکه چرا برای جبران کم خونی لازمه گوشت قرمز و سایر منابع در رژین غذایی قرار بگیره.حالا ممکنه به دلایلی این آهن به بدن نرسه و بدن دچار کم خونی بشه.











اکثر افراد از طریق یک رژیم غذایی سالم و منظم می‌تونند از غذاهای سرشار از آهن استفاده کنند اما برخی افراد نمی‌تونن آهن کافی بدست بیارن که مهمترین این افراد دختران نوجوان و زنان سنین بارداری هستند که یا در هر عادت ماهانه خون زیادی را از دست میدن یا بیش از یک بچه دارند و یا از IUD استفاده می‌کند. یه سری دلایل به خاطر بیماریهای مزمن گوارشی هست که سو جذب میده و باعث میشه آهن جذب نشه . همینطور، رژیم غذایی فاقد آهن کافی می‌تونه منجر به بروز این حالت بشه.









در دوره بارداری هم عدم وجود آهن کافی برای مادر و جنین موجب کم خونی از نوع فقر آهن می‌شه . بدن میتونه با مصرف مواد غذایی مثل گوشت گاو،اسفناج، عدس، آهن مورد نیاز خودشو بدست بیاره.اگه کم خونی آهن وجود داره مشاوره با پزشک متخصص برای خوردن قرص‌های مکمل آهن لازمه چون مصرف این قرص ها بدون مشورت با فرد متخصص صحیح نیست. این قرص‌ها در دو نوع فروس و فریک ارایه می‌شوند.جذب فروس سولفات در بدن بهتر صورت می‌گیره اما اثرات جانبی مانند تهوع، استفراغ و اسهال بدنبال داره










با این حال این اثرات جانبی رو می‌شه با کمک برخی اقدامات کاهش داد، از جمله اینکه ابتدا با نیمی از دوز تجویز شده شروع کرد و به تدریج اون را به دوز کامل رسوند و یا قرص رو در دوزهای تقسیم شده مصرف کرد ویا قرص را همراه با غذا مصرف کرد و اگر نوعی از قرص آهن مشکلاتی ایجاد کرد با متخصص مربوطه برای مصرف نوع دیگر مشورت کرد . برای جلوگیری از کم خونی فقر آهن اگه به حد کافی غذاهای حاوی آهن زیاد مثل گوشت قرمز، ماهی، مرغ، تخم‌مرغ، میوه‌های خشک شده، عدس و لوبیا، سبزیجات سبز برگ پهن مثل اسفناج، کلم و یا غله‌های حاوی آهن غنی شده مصرف داشته باشین مشکلی وجود نداره .