Hohenstein-Stellung (Pozycja Olsztynecka): Wikno

Wikno to niewielka, mazurska wieś położona w powiecie nidzickim. W jej pobliżu swój bieg w toniach jeziora Omulew kończy niewielka, ale bardzo urokliwa rzeczka – Koniuszanka. Utworzono tu nawet rezerwat, który jest jedną z ciekawszych atrakcji turystycznych regionu. W tym rejonie kończy się również jeden z odcinków dywizyjnych Pozycji Olsztyneckiej (Hohenstein-Stellung) czyli zespołu fortyfikacji jakie wybudowali w tym regionie Niemcy w latach 1938 – 1939.

Całkowita długość Hohenstein-Stellung wynosi ponad 100 km i składa się na nią 118 schronów biernych przeznaczonych dla drużyny piechoty oraz 11 schronów bojowych. W składy Pozycji wchodzą również rowy pancerne, okopy, ziemianki, schrony z blachy falistej, kaponiery strzeleckie oraz kilkaset jednokomorowych, jednoosobowych, żelbetonowych bunkrów tzw. „kochbunkrów” czy też „garnków kocha”(nazwa pochodzi od organizatora akcji fortyfikowania tymi obiektami Prus Wschodnich – gauleitera Erika Kocha). Wszystkie schrony bierne oraz bojowe posiadają swoją numerację, która aktualnie jest wielką pomocą podczas zwiedzania tych obiektów.

Zgodnie z oznakowaniem schronów, Hohenstein-Stellung zaczyna się przy miejscowości Stare Jabłonki leżącej na wschód od Ostródy i dalej ciągnie się poprzez miejscowości: Ostrowin, Wolę Rychnowską, Mielno k/ Olsztynka , Waplewo, Witramowo, Żelazno, Bolejny, Wólkę Orłowską, Likuzy, Orłowo k/Nidzicy, Koniuszyn, Wikno gdzie dochodzi do Jeziora Omulew. Następnie fortyfikacje biegną przez Jabłonkę, Natać Wielką, Czarny Piec, aż do Jeziora Kalwa koło Pasymia. W okolicach Jedwabna Pozycja Olsztynecka łączy się ze Szczycieńską Pozycją Leśną (Ortelsburger Waldstellung)

Pozycja Olsztynecka nie odegrała wielkiej roli w czasie II wojny światowej. W styczniu 1945 r. mimo wcześniejszego wzmocnienia jej m.in. rowem przeciwpancernym została oddana niemal bez walki. W rosyjskich kronikach wojennych można wyczytać, że do większych potyczek doszło m.in. w okolicach miejscowości Natać Wielka i Czarny Piec gdzie do walki z broniącymi się na Pozycji Olsztyneckiej Niemcami użyto czołgów. Do starć między Armią Czerwoną a Armią Niemiecką doszło również gdzieś w okolicach Olsztynka. Generalnie jednak obiekty nie zostały wykorzystane do większych działań wojennych. Po wojnie, zaledwie kilka schronów w całości lub częściowo wysadzono, większość z nich ocalała i po dziś dzień, stanowi ciekawą atrakcję turystyczną południowych Mazur.