गोष्ट अरुणिमाची स्वाध्याय | Gosht Arunimachi Swadhyay | Class 10 | RK Edits 26

गोष्ट अरुणिमाची स्वाध्याय | Gosht Arunimachi Swadhyay | Class 10 | RK Edits 26

#class10 #10thmarathi #10th

आकृती पूर्ण करा.
अरुणिमाचा ध्येयवादी दृष्टिकोन
स्पष्ट करणाऱ्या कृती
(२) खालील कृतींतून अभिव्यक्त होणारे अरुणिमाचे गुण लिहा.
(अ) भाईसाब यांनी दिलेला सल्ला शिरोधार्य मानला.
(आ) चोरांना लाथाबुक्क्यांचा प्रसाद दिला.
(इ) उठता-बसता, खाता-पिता केवळ एव्हरेस्टचाच विचार ती करू लागली होती.
(ई) ब्रिटिश माणसाने ओझे होते म्हणून फेकून दिलेला ऑक्सिजन सिलेंडर अरुणिमाने वापरला.
(३) कोण ते लिहा.
(अ) एव्हरेस्ट सर करणारी पहिली महिला-
(आ) सर्वांत मोठा मोटिव्हेटर-
(इ) अरुणिमाच्या कुटुंबातील महत्त्वाचे निर्णय घेणारे-
(ई) फुटबॉल आणि व्हॉलीबॉलची नॅशनल चॅम्पियन-
(४) अरुणिमाच्या कणखर/धाडसी मनाची साक्ष देणारी वाक्ये पाठातून शोधून लिहा.
(५) अरुणिमाविषयी उठलेल्या खालील अफवांबाबत तुमची प्रतिक्रिया लिहा.
(अ) शरीराला जखमा झाल्यामुळे बहुधा अरुणिमाच्या डोक्यावरही परिणाम झालेला दिसतोय.
(आ) अरुणिमाकडे प्रवासाचे तिकीट नव्हते म्हणून तिने रेल्वेतून उडी मारली.
(६) पाठातून तुम्हांला जाणवलेली अरुणिमाची स्वभाववैशिष्ट्येलिहा.
(७) पाठात आलेल्या इंग्रजी शब्दांना प्रचलित मराठी शब्द लिहा.
(१) नॅशनल
(४) कॅम्प
(२) स्पॉन्सरशिप
(५) डिस्चार्ज
(३) डेस्टिनी
(६) हॉस्पिटल

(८) पाठात आलेल्या खालील वाक्यांचे मराठीत भाषांतर करा.
(१) Now or never!
(२) Fortune favours the braves

(९) ‘नेहरू गिरिभ्रमण प्रशिक्षण केंद्रा’तील अरुणिमाचेखडतर अनुभव लिहा.
(अ)
(आ)
(इ)
(ई)
(१०) खालील वाक्यांतील अधोरेखित शब्दांचे विरुद्धार्थी शब्द लिहून, अर्थन बदलता वाक्ये पुन्हा लिहा.
(अ) प्रत्येक व्यक्तीत काही ना काही गुण असतोच.
(आ) सूर्योदयाचे वेळी सूर्याची विविध रूपे अनुभवता येतात.
(इ) खालील प्रश्नांची उत्तरेसंक्षिप्त असावीत.
(ई) प्रयत्नानेबिकट वाट पार करता येते.
(११) खालील वाक्यांतील क्रियापदेओळखा.
(अ) सायरा आज खूप खूश होती.
(आ) अनुजाने सुटकेचा नि:श्वास टाकला.
(इ) मित्रानेदिलेले गोष्टींचे पुस्तक अब्दुलला खूप आवडले.
(ई) जॉनला नवीन कल्पना सुचली.
(१२) खालील तक्ता पूर्ण करा.
शब्द
मूळ शब्द
लिंग
वचन
सामान्य रूप विभक्ती
प्रत्यय
विभक्ती
(१) कागदपत्रांचे
(२) गळ्यात
(३) प्रसारमाध्यमांनी
(४) गिर्यारोहणाने
(१३) स्वमत.
(अ) ‘आपलं ध्येय साध्य करताना प्रयत्न निष्फळ ठरणे म्हणजे अपयश नसतं’, या वाक्याचा तुम्हांला
समजलेला अर्थ स्पष्ट करा.
(आ) ‘प्रत्येकामध्ये एक जिद्दी अरुणिमा असते’, याबाबत तुमचे विचार स्पष्ट करा.
(इ) तुमच्या मनातील एव्हरेस्ट शोधा आणि शब्दबद्ध करा.
(टिपा - l CISF - Central Industrial Security Force- केंद्रीय औद्योगिक सुरक्षा बल.
l AIIMS - All India Institute of Medical Sciences- अखिल भारतीय आयुर्विज्ञान संस्थान.)

(अ) उतारा वाचून दिलेल्या कृती करा.
(१) खालील भाव व्यक्त करणारे वाक्य उताऱ्यातून शोधून लिहा.
(अ) वृक्ष बहरू लागले आहेत. ....................
(अा) नदी, नाल्यात भरपूर पाणी आहे. ....................
(२) स्पष्ट करा.
(अ) पाणी समजूतदार वाटते ....................
(अा) पाणी क्रूर वाटते ....................
वर्षाऋतूचा काळ आहे. आभाळ ढगांनी व्याप्त आहे. दिशा पाणावलेल्या आहेत. अधूनमधून पावसाच्या सरी
कोसळताहेत. वृक्ष-पर्णांनी अंग धरले आहे. करंगळीची सोंड झाली आहे. उसळत घुसळत नवे पाणी फेसाळत चालले
आहे. कुठे काठाला भिडले आहे, कुठे काठावर चढले आहे, कुठे संथ-गंभीर राहून दबदबा दाखवत आहे. भव्य,
स्तब्ध पुलाच्या कमानीखालून जाणारे पाणी समजूतदार वाटते, शहाण्यासारखे वागते; पण तेच पुढे जाऊन काठावरची
गरीब बिचारी खोपटी उद्ध्वस्त करून आपल्याबरोबर घेऊन जाताना क्रूर, अडाणी आणि उद्दाम वाटते. पुढे जाता
जाता कुठे झाडावर चढते, कुठे गच्चीवर लोळते, कुठे घाट बुडवते तर कुठे वाट तुडवते. पाणी येते आणि जाते. एवढे
उदंड येणारे पाणी लांब समुद्राच्या पोटात गुडुप्प होते. पाणी किती शहाणे असते! जोवर कोणी अडवत नाही, शेतमळे,
बागा फुलवत नाही, रान-रान हसवत नाही तोवर पाण्याने तरी काय करावे? दरवर्षी वर्षाऋतूत यावे अन्वाहून जावे.
पाण्याला जाता जाता कृतार्थ होऊन जावे, फुलवत-खुलवत, पिकवत जावे असे वाटल्याशिवाय का राहत असेल?
पण पाण्याचे मन कोण जाणणार?
राजा मंगळवेढेकर
(अा) खालील आकृत्या पूर्ण करा.
(१)
वर्षाऋतूतील निसर्गाचे रूप
(२)
पुढे वाहता वाहता पाण्याकडून होणाऱ्या विविध क्रिया
(इ) तक्ता पूर्ण करा. खालील वाक्यांतील अव्यये ओळखा व त्यांचा प्रकार लिहा.
वाक्य
अव्यय
अव्ययाचा प्रकार
(१) पाणी कुठे गच्चीवर लोळते.
........,........
........,........
(२) पाणी येते आणि जाते.
.................
.................
l उताऱ्यातून कळलेला ‘पाण्याचा स्वभाव’ तुमच्या शब्दांत लिहा.
l वर्षाऋतूतील पाणी निष्फळ वाहून जाऊ नये म्हणून माणसाने काय काय करायला हवे, याबाबत तुमचे विचार लिहा.