Heemschut Lunchlezing: Hoe onze molens werden gered

Heemschut lunchlezing van 5 december 2023, gegeven door Christian Pfeiffer.

Heemschut spreekt zich vanaf het begin uit tegen de sloop van molens. Molenaar Christian Pfeiffer vertelt in de lunchlezing hoe de strijd voor het behoud van de windmolens de monumentenzorg tekende. Een strijd die nog steeds actueel is.

Een uniek Nederlands fenomeen
Eeuwenlang werden windmolens gezien als bittere noodzaak voor het maken van alle noodzakelijke producten. De wind werd ingezet om polders droog te malen, koren te malen, hout te zagen, maar ook om andere industriële producten te maken zoals verf, mosterd, stoffen en nog veel meer. Dat er duizenden wieken draaiden aan de Nederlandse horizon, was daarmee volstrekt normaal.

Net als vandaag de dag wekte dat meer weerstand op dan een geval van nostalgie. Sterker nog, er waren genoeg tegenstanders die windmolens maar horizonsvervuiling vonden. Tot de nieuwe technieken in de 19e eeuw, zoals de stoommachine en de zuiggasmotor, de sloop van duizenden molens inleidde. Langzaam daalde het besef in dat met de sloop van al die molens een uniek Nederlands fenomeen dreigde te verdwijnen. Aan het begin van de 20e eeuw was de toestand zo dramatisch dat actiegroepen ontstonden voor de redding van de windmolen.