SARTRE’A GÖRE EYLEMLERDE ÖZGÜRLÜK VE HİÇLEME | DR. GÖZDE MOCAN

Herkese merhabalar,

Günlük hayatta birden fazla rolü üstlenirken kendimizi sıkışmış ve özgürlüğümüz kısıtlanmış hissedebiliriz. Böyle zamanlarda sıklıkla şu soruyu sorabiliyoruz kendimize: eylemlerimde özgür müyüm? İşte bu soru felsefe tarihinde ünlü bir soruya gönderide bulunuyor. Pek çok düşünür özgürlük sorunu bağlamında bu soruyu tartışıyor. Yine söz konusu soruyu tartışan Çağdaş felsefeden bir düşünür karşımıza çıkıyor: Jean Paul Sartre. Özellikle Varlık ve Hiçlik adlı eserinin bazı bölümlerinde bu sorunun yanıtını arıyor. Açıkçası şunu söylemekte fayda var: Sartre’a göre özgür olmaktan başka bir şansımız yok. Çünkü varoluşumuz gereği dünyaya fırlatıldığımız için doğumdan ölüme kadar olan zamansallıkta eylemek zorundayız. Çünkü ben ya da kendi hiçbir zaman masa gibi bir varolan değil. Yani kendi kendisiyle dolu ve özdeş değil. Diğer bir ifadeyle ben hem kendisi ne ise o olmayan hem de ne değilse o olan bir varolan. Böyle ikircikli yapıya sahip varolandan bahsettiğimizde onun sabit olmadığını, kendisiyle aynı kalmadığını söyleyebiliriz. Yine böyle bir varolan varoluşu ve özü gereği ‘bir şeylerin peşinde’ olacak. Ama sıkıntılı olan neyin peşinde olduğunu hiçbir zaman belirleyemeyecek. Çünkü bunu belirlemek olanaksız. İşte insanın bu –sızlığı, onu sürekli aşmayı zorunlu kılacak. Kısacası insan içindeki boşluğu (ki bu –sızlık dediğimiz şey) sürekli doldurmak isteyeceği ama dolduramayacağı için eylem zorunda kalacak. Dolayısıyla insan özgür olmaya mahkum.

E siz ne düşünüyorsunuz? Gerçekten eylemlerinizde özgür olduğunuzu düşünüyor musunuz?

Herkese iyi seyirler dilerim.