Lenf Sıvısı, Lenf Damarı, Lenfödem nedir, nasıl tedavi edilir? - Prof. Dr. Ahmet AKGUL

Lenfatik sistem yani lenf damarları, hücrelerin kullandığı ve atık olarak çıkardığı sıvıyı ve hücreler arasındaki proteinleri taşıyıp, bacakta kasıklardaki lenf düğümlerine, kollarda ise koltuk altı lenf düğümleri boşaltan ve sonra tüm sıvıyı toplar damar sistemine aktaran çok küçük gözle görülemeyen damarcıklardır. İçindeki sıvı yalnızca hücreler arasındaki "çöpler" değildir. Bu sıvı aynı zamanda vücudun bağışıklık sistemini de yöneten hücrelerden oluşur. Bizim bildiğimiz klasik kan damarcıkları gibi değil, aynı zamanda lenf düğümleri, bademcik, dalak ve timüs organları da lenf sistemi içinde yer alır.

İlk olarak Hipokrat tarafından "bezlerdeki beyaz kan" olarak tanımlanmış, Aristo tarafından da kan damarları ve sinirler arasında yer alan renksiz sıvı içeren lifler şeklinde tarif edilmiştir. Aselli, 1627'de "lakteal kanallar" adını verdiği lenfatik sistemi tanımlamıştır. Gerçek lenfatik sistemin anatomisi ve dinamiği ise ancak 19. yüzyılın başlarında Starling ve Ludwing'in çalışmaları ile tanımlanabilmiştir. Embriyolojik olarak gelişimini de ilk olarak 1902'de domuzlarda mürekkep enjeksiyonu metodu ile Sabin açıklayabilmiştir. Monteiro 1931'de deneysel lenfografiyi başlatmış ve 1952'de Kinmonth klinik olarak kontrast lenfografiyi uygulamıştır.

Günümüzde, 20. yüzyılın ikinci yarısında ise "sentinel lenf nodu teorisi" geliştirilmiştir. Lenfatik sistem, birçok organın hücreler arası alandan atılan "lenf sıvısı" adı verilen proteinden zengin doku sıvılarının ince damarcıklarından geniş toplayıcı lenf damarlarına, oradan da inferior vena kavaya yani ANA TOPLAR DAMARA dökülmesine kadar uzanan ucu açık bir sistemdir.

LENF ÖDEM AMELİYATLARI

Eskiden yapılan lenfödem tedavilerinde AMELİYAT önemli bir yer tutuyordu. İlk zamanlar lenfödemli bacak boydan boya yarılıp içindeki lenf sıvısı ameliyatla alınıyordu. resimde de görüldüğü gibi hastada hem estetik olarak kabul edilmesi zor bir ameliyat isi oluyor ayrıca lenfödem tekrarlıyordu. bu ameliyat tekniği bırakıldı.Daha sonra lenf damarları yanından geçen toplar damara birleştirme ameliyatları yapılmaya başlandı. Bu ameliyatlara SÜPER MİKROCERRAHİ işlemleri adı verildi. Gerçekten de mikroskop altında yapılan bu ameliyatlar ilk zamanlarda hastayı rahatlatsa bile, lenfödem geri döndüğü için yavaş yavaş eski yaygınlığını kaybetti.Son günlerde LENF DÜĞÜMÜ NAKLİ ameliyatları yapılmaya başlandı ama bu ameliyatlarda da lenf düğümü alınan yerde lenfödem oluşması ve konulan yerde de lenfödemi azaltmama riski doğdu.

LENF DAMARLARI NEREDE BULUNUR, NEREDE BULUNMAZ?

Lenf damarları, derimizin en üst tabakası yani keseleme ile atılan tabaka, saç, tırnaklar, kıkırdak doku ve gözümüzün en dış tabakası yani KORNEA gibi kan damarları içermeyen ve beyin ve gözün retinası gibi kan damarları içeren organlar hariç nerdeyse tüm organlarda bulunur.

LENF DAMARLARININ ÖZELLİĞİ NEDİR?

Lenf damarları içinde, lenf sıvısının geri kaçmasını engelleyen tek yönlü kapakçıklar bulunur. Lenf damarları, vücudun değişik yerlerinde bulunan lenf düğümlerine ulaşır ve burada yabancı cisim ya da mikroplardan arındırılan lenf sıvısı, lenf toplardamarları ile ana toplar damarlara oradan da kan sistemine ulaşırlar.