2021 Dünya Tiyatro Günü’nde tiyatronun kadın tarihi

Dünya Tiyatro Günü, İstanbul Kadın Müzesi sürekli sergisinin tiyatro bölümünde yer alan yol açıcı tiyatro sanatçısı kadınlarla buluşmak için güzel bir fırsat.

Kadınların tiyatroda kendi alanlarını açmaları yüzyıllar sürdü. Tüm dünyada olduğu gibi, Osmanlı İmparatorluğu'nda da tiyatro, sadece erkeklerin alanı olarak görüldü. 1928’de Darülbedayi‘nin dramaturji kurulu, bir erkekler klübüydü.

Antik Yunan tiyatro geleneğinde kadınlar sahnede yer alamazdı. Roma devrindeyse, tiyatro, ancak erkek kölelerin meşgul olabileceği bir sanat türüydü. Bu dönemlerde kadın rollerini, kadınlıktan anladıkları kadarıyla, erkekler oynuyordu. Roma devrinde kadın kölelere eğlencelik seyirlerde bir çeşit „striptiz“ gösterisi yaptırılıyordu.


1841’de İstanbul’da dünyaya gelen, 1907’de gene İstanbul’da vefat eden Arusyak Papazyan, Osmanlı İmparatorluğu'nun ilk profesyonel Ermeni kadın tiyatro sanatçısıdır. Arusyak Papazyan’nın ilk profesyonel Ermeni kadın tiyatro sanatçısı unvanını taşıması ve 1858’de İstanbul‘da sahneye çıkmış olması, kilisenin ahlak normları dikkate alındığında, Aruşyak’ın kişisel cesaretine ve kararlılığına işaret eden bir eylem olarak görülmelidir.


Tiyatronun kadın tarihini yazarken, Ermeni, Rum, Musevi tüm kadın sanatçıların da entellektüel ve eylemsel katkılarını, kadınların tiyatro serüveninin doğal öyküsü olarak görmek, Türkiye kadın tarihini zenginleştirecek ve „Biz” sözcüğünün genişletilmiş anlamıyla tarihimizi yeniden öğrenmenin dayanılmaz cazibesini hissettirecektir.