ΜΗΛΙΤΣΑ - Μικρασιάτικα τραγούδια (Αρτάκη Κυζίκου)

Ένα από τα πλέον διαδεδομένα παραδοσιακά τραγούδια σε ολόκληρη την Ελλάδα. Κάθε τόπος έχει δημιουργήσει τη δική του παραλλαγή. Αλλού μπορεί να χαρακτηριστεί ως "Παραλογή", αλλού ως τραγούδι "της αγάπης", ενώ σε άλλες περιοχές ανήκει στα κλέφτικα και ηρωικά τραγούδια. Είναι γνωστό και διαδεδομένο από τα Δωδεκάνησα και την Κρήτη μέχρι την Μακεδονία και την ευρύτερη Θράκη και από την Κέρκυρα και την Λευκάδα έως τα βάθη της Καππαδοκίας.

Η παραλλαγή της Αρτάκης Κυζίκου δεν διαφοροποιείται ουσιαστικά από τις άλλες παραλλαγές που συναντώνται στον μικρασιατικό χώρο. Είναι ενταγμένη σε ένα ευρύτερο πλαίσιο τραγουδιστικών και μουσικοχορευτικών πρακτικών όπως διαμορφώθηκε στις αρχές του 20ου αιώνα στην περιοχή της Προποντίδας.
CD: Παραδοσιακά Τραγούδια Αρτάκης Κυζίκου
Αρχείο - Έρευνα - Καταγραφή : Θεόδωρος Γιαννακάρας 1982

Τουμπερλέκι: Αγγέλου Κωνσταντίνος
Κιθάρα: Κικίδης Δημήτρης
Κανονάκι: Κωνσταντάτου Λουκία
Βιολί: Μαρινάκης Γιώργος
Νει: Κουτρούλη Σύλβια
Λαούτο: Δρακονάκης Αντώνης
Πολίτικη λύρα: Ψαραδέλης Στρατής
Σάζι: Ψαραδέλης Στρατής
Ούτι: Γεωργιαδής Σπύρος
Τραγούδι: Μαρμαρινός Χρήστος


Οι στίχοι:
Μηλί – καλέ μου μηλί-, μηλίτσα που ‘σαι στο γκρεμνό,
μηλίτσα που ‘σαι στο γκρεμνό, στα μήλα φορτωμένη.
Τα μήλα σου λιμπίστηκα μα το γκρεμνό φοβάμαι.
Κι αν τον φοβάσαι το γκρεμνό, έλ’ απ’ το μονοπάτι.
Το μονοπάτι μ’ έβγαλε σε μια ρημοκκλησούλα.
Βρίσκω ‘να μνήμα να βογγά και βαριαναστενάζει.
Τι έχεις, μνήμα, και βογγά και βαριαναστενάζει;
Μην είν’ το χώμα σου βαρύ κι η πλάκα σου μεγάλη;
Δεν είν’ το χώμα σου βαρύ κι η πλάκα μου μεγάλη,
μον ήλθες και με πάτησες επάνω στο κεφάλι.