#حافظ_خوانی

غزل شماره ۱۰ حافظ
دوش از مسجد سوی میخانه آمد پیر ما
چیست یاران طریقت بعد ازین تدبیر ما؟

ما مریدان روی سوی کعبه چون آریم چون
روی سوی خانه‌ی خمار دارد پیر ما

حافظ در زبان فارسی از نمونه‌های اعلای شاعری است. البته برای این که شخصی در شعر به درجه‌ای در حد حافظ برسد، دلایل و عوامل متعددی بایستی در کنار هم جمع شوند. این عوامل گاه مانند پشتکار و سختکوشی در اختیار شاعر هستند و گاه از جنس اتفاقات و رویدادهایی هستند که زندگی شاعر را تحت تاثیر قرار می‌دهند.

از بین چیزهایی که به شخص شاعر بستگی دارد، یکی از مهمترین‌ها تمرکز بر روش‌های شاعری و اندیشه‌های شاعران و اندیشمندان پیشین است. می‌توان گفت که حافظ به عنوان شاعر، وامدار تمام شاعران و اندیشمندان پیش از خود بوده است. شعر حافظ آیینه‌ی تمام‌نمای آن چیزی است که پیش از او اتفاق افتاده است، از آیین میتراییسم و زرتشت و مفاهیم مربوط به باورهای اسطوره‌ای گرفته تا آنچه در شعر فردوسی و سعدی و دیگر متقدمین او وجود داشته است. به همین دلیل دکتر بهاءالدین خرمشاهی حافظ را حافظه‌ی ما یعنی قوم ایرانی می‌داند.

از بین کسانی که حافظ وامدار آن‎‌هاست، بی‌شک یکی از مهمترین‌ها عطار نیشابوری است.

غزل ۱۰ حافظ آشکارا داستان شیخ صنعان را نقل می‌کند.

ابیاتی مثل:
گر مرید راه عشقی فکر بدنامی مکن
شیخ صنعان خرقه رهن خانه خمار داشت

در بسیاری از ابیات حافظ گویا اشاره به داستان‌شیخ صنعان از منطق‌الطیر عطار شده است.

ابیات زیر به نظر می‌رسد به صورت غیر مستقیم اشاره به ماجراهای داستان شیخ صنعان دارند.

به می سجاده رنگین کن گرت پیر مغان گوید
که سالک بی‌خبر نبود ز راه و رسم منزل‌ها

در داستان شیخ صنعان این ابیات را می‌خوانیم:

قرب صد تصنیف در دین یاد داشت
حفظ قرآن را بسی استاد داشت

چون می از ساغر به ناف او رسید
دعوی او رفت و لاف او رسید

هرچه یادش بود، از یادش برفت
باده آمد عقل چون بادش برفت

حافظ می‌گوید:
بشوی اوراق اگر همدرس ماییی
که علم عشق در دفتر نباشد

البته تحقیق و بررسی درباره‌ی تاثیرات حافظ از عطار مجالی مفصل می‌طلبد و شخصی کارکشته در شناخت این هر دو بزرگ و در این مقال و این ویدیو به کمی در حد وسع بسنده شد.

محسن محمد