รำเดี่ยวมาตรฐาน ชุด "ลงสรงนางเบญกาย" มหาวิทยาลัยนเรศวร

การแสดงรำเดี่ยวมาตรฐานทางด้านนาฏศิลป์ไทย ประจำปีการศึกษา 2566 โดยนิสิตชั้นปีที่ 4 สาขาวิชานาฏศิลป์ไทย ภาควิชาศิลปะการแสดง คณะมนุษยศาสตร์ มหาวิทยาลัยนเรศวร
วันพุธที่ 9 สิงหาคม 2566 ณ โรงละครเฉลิมพระเกียรติ 72 พรรษาฯ มหาวิทยาลัยนเรศวร

แสดงโดย นางสาวอนุศรา เทพกัน
ผู้ถ่ายทอดท่ารำ อาจารย์เสาวรักษ์ ยมะคุปต์
อาจารย์ที่ปรึกษา อาจารย์รัชดาพร สุคโต

ประวัติความเป็นมา
การแสดงชุด ลงสรงนางเบญกาย กล่าวถึงนางเบญกาย พระราชนัดดาของท้าวทศกัณฐ์ พระธิดาของพิเภกและนางตรีชฎา ได้รับพระราชบัญชาจากทศกัณฐ์ เจ้ากรุงลงกาผู้ให้แปลงกายเป็นนางสีดาทำอุบายตายลอยนํ้าไปที่หน้าพลับพลาของพระราม ฝ่ายนางเบญกายกลัวพระราชอาญาของทศกัณฐ์จึงต้องทำตามคำสั่ง แต่นางเบญกายยังไม่เคยเห็นรูปร่างหน้าตาของนางสีดามาก่อน จึงทูลขอไปดูรูปร่างหน้าตาของนางสีดาที่สวนขวัญ เพื่อจะได้แปลงกายให้เหมือนกับนางสีดาให้มากที่สุด ฝ่ายทศกัณฐ์ดีพระทัยเป็นอย่างยิ่ง จึงพระราชทานเครื่องแต่งกายและเครื่องยศให้กับนางเบญกาย เมื่อนางเบญกายได้รับพระราชทานเครื่องแต่งกายและเครื่องยศจากทศกัณฐ์แล้ว จึงเสด็จเข้าห้องสรงที่ตำหนักเพื่อชำระร่างกายแต่งองค์ทรงเ ครื่องก่อนจะเสด็จมาขึ้นพระวอช่อฟ้าที่ทศกัณฐ์ได้พระราชทานให้นางเบญกายนั่งไปยังสวนขวัญเพื่อไปเข้าเฝ้าและลอบดูรูปโฉมของนางสีดา

การแสดงชุด ลงสรงนางเบญกาย เป็นผลงานสร้างสรรค์ทางนาฏยประดิษฐ์ของอาจารย์
เสาวรักษ์ ยมะคุปต์ โดยยึดแนวทางการประดิษฐ์ท่ารำจ จากกระบวนท่ารำเพลงช้า เพลงเร็ว รำแม่บทใหญ่ของตัวนาง นอกจากนี้ยังได้นำกระบวนท่ารำแต่งองค์ทรงเครื่องของตัวนางชุดต่าง ๆ ในการแสดงโขนและละครใน อาทิ รำนางมณโฑแต่งตัว รำลงสรงนางศรีสุดา รำนางบุษมาลีทรงเครื่อง ฯลฯ มาเป็นหลักในการประดิษฐ์ท่ารำ อีกทั้งได้ยังรับแรงบันดาลใจในการออกแบบท่ารำบางท่าจากภาพถ่ายท่ารำแม่บทใหญ่ในหนังสือตำราฟ้อนรำ ซึ่งแสดงแบบท่ารำตัวนาง โดย คุณหญิงอนินทิตา อาขุบุตร การแสดงชุด ลงสรงนางเบญกาย ประพันธ์บทและบรรจุเพลง โดย นายธำมรงค์ บุญราช นำออกแสดงเผยแพร่ครั้งแรกเมื่อวันที่ 16 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2565