EP.10 การไกล่เกลี่ยข้อพิพาทคดีอาญา | Podcast

สําหรับการไกล่เกลี่ยข้อพิพาทคดีอาญาจะแบ่งออกเป็น 2 กรณี คือ การไกล่เกลี่ยข้อ พิพาทในชั้นการสอบสวน และการไกล่เกลี่ยข้อพิพาทในชั้นศาล

พระราชบัญญัติการไกล่เกลี่ยข้อพิพาท พ.ศ. 2562 โดยที่ปัจจุบันข้อพิพาททางแพ่ง และทางอาญาเกิดขึ้นเป็นจํานวนมาก เห็นควรให้นํากระบวนการไกล่เกลี่ยข้อพิพาททางแพ่ง ซึ่งมีทุนทรัพย์ไม่มากนักและข้อพิพาททางอาญาบางประเภทมากําหนดเป็นกฎหมายกลาง เพื่อให้หน่วยงานของรัฐ พนักงานสอบสวน หรือศูนย์ไกล่เกลี่ยข้อพิพาทภาคประชาชนใช้ใน การยุติหรือระงับข้อพิพาทดังกล่าว โดยคํานึงถึงความยินยอมของคู่กรณีเป็นสําคัญ ทําให้ ปริมาณคดีขึ้นสู่ศาลลดน้อยลง ลดปัญหาความขัดแย้ง เกิดความสมานฉันท์ขึ้นในสังคมลด งบประมาณแผ่นดิน และเสริมสร้างสังคมให้อยู่ร่วมกันอย่างปกติสุข โดยการไกล่เกลี่ยข้อ พิพาท” เป็นการดําเนินการเพื่อให้คู่กรณีมีโอกาสเจรจาตกลงกันระงับข้อพิพาททางแพ่งและ ทางอาญาโดยสันติวิธีและปราศจากการวินิจฉัยชี้ขาดข้อพิพาท
หน่วยงานดําเนินการไกล่เกลี่ยข้อพิพาท คือ ราชการส่วนกลาง ส่วนภูมิภาค สํานักงานศาลยุติธรรม สํานักงานอัยการสูงสุด หรือหน่วยงานอื่นที่รัฐมนตรีว่าการกระทรวง ยุติธรรมกําหนด

สําหรับ การไกล่เกลี่ยข้อพิพาททางอาญา” หมายความว่า การไกล่เกลี่ยข้อพิพาททาง อาญาในชั้นการสอบสวน โดยพนักงานสอบสวนจัดให้คู่กรณีในคดีอาญามีโอกาสเจรจาตกลง
หรือเยียวยาความเสียหายเพื่อระงับคดีอาญา
1. การไกล่เกลี่ยข้อพิพาททางอาญาในชั้นการสอบสวนคดีอาญาดังต่อไปนี้
1.1 คดีความผิดอันยอมความได้
2. ความผิดลหุโทษ ฐานทําร้ายผู้อื่นโดยประมาท (ม.390) ทําร้ายผู้อื่นไม่ถึงกับ
อันตรายแก่กายจิตใจ (ม.391) ทําให้กลัวหรือตกใจโดยการขู่เข็ญ (ม.392) ดูหมิ่นซึ่งหน้า (ม. 393) ต้อนสัตว์เข้าไปในสวนผู้อื่น (ม.394) ปล่อยสัตว์เข้าไปในสวน (ม.395) ทําให้อับอายในที่ สาธารณะต่อหน้าธารกํานัล (ม.397) และความผิดลหุโทษที่ไม่กระทบต่อส่วนรวมตามที่ กําหนด
3. ความผิดที่มีอัตราโทษจําคุกอย่างสูงไม่เกิน 3 ปี ตามบัญชีท้ายกฎหมายกําหนด ประกอบด้วย
3.1 ความผิดฐานเข้าร่วมในการชุลมุนต่อสู้และมีผู้ถึงแก่ความตายจากการชุลมุน ต่อสู้ ( ม. 294 วรรคหนึ่ง)
3.2 ความผิดฐานทําร้ายร่างกาย (ม. 295)
3.3 ความผิดฐานทําร้ายร่างกายโดยมีเหตุฉกรรจ์ (ม. 296)
3.4 ความผิดฐานเข้าร่วมในการชุลมุนต่อสู้และมีผู้ได้รับอันตรายสาหัสจากการ
ชุลมุนต่อสู้นั้น (ม. 299 วรรคหนึ่ง)
3.5 ความผิดฐานประมาทเป็นเหตุให้ผู้อื่นได้รับอันตรายสาหัส (ม. 300) 3.6 ความผิดฐานลักทรัพย์ (ม.334)

ขั้นตอนการไกล่เกลี่ยข้อพิพาททางอาญา
1. คดีที่อาจไกล่เกลี่ยข้อพิพาททางอาญาได้ให้พนักงานสอบสวนแจ้งให้คู่กรณีทราบ ในโอกาสแรกว่ามีสิทธิยื่นคําร้องขอไกล่เกลี่ยข้อพิพาททางอาญา คู่กรณีทั้งสองฝ่ายสมัครใจ และประสงค์จะเข้าร่วมการไกล่เกลี่ยข้อพิพาททางอาญา และคดีนั้นมิได้อยู่ในระหว่างการ พิจารณาคดีของศาล ให้คู่กรณียื่นคําร้องขอไกล่เกลี่ยข้อพิพาททางอาญาต่อพนักงานสอบสวน ให้พนักงานสอบสวนมีความเห็นเสนอ หากพนักงานสอบสวนผู้มีอํานาจออกคําสั่งเห็นว่า พฤติการณ์ของการกระทําความผิดไม่ร้ายแรงและไม่ส่งผลกระทบรุนแรงต่อสังคมโดยรวมให้ พิจารณามีคําสั่งให้ไกล่เกลี่ยข้อพิพาททางอาญา ผลของการไกล่เกลี่ยข้อพิพาททางอาญา เมื่อคู่กรณีทําข้อตกลงระงับข้อพิพาททาง อาญากันแล้วให้ถือว่าสิทธินําคดีอาญามาฟ้องระงับเฉพาะคู่กรณีซึ่งทําข้อตกลง
2. การไกล่เกลี่ยข้อพิพาทในคดีอาญาในชั้นศาล การไกล่เกลี่ยข้อพิพาทคดีอาญาในชั้นศาลถือเป็นกระบวนการระงับข้อพิพาท
ทางเลือกที่ศาลยุติธรรมนํามาใช้ในการระงับข้อพิพาท เพื่อนําไปใช้กับคดีอาญาบางประเภทจะ เป็นการอํานวยความยุติธรรมโดยผู้เสียหายมีส่วนร่วม เป็นผลดีต่อคู่กรณีทั้งสองฝ่าย เพราะมี ความสะดวก รวดเร็ว มีความยืดหยุ่น และสร้างความสัมพันธ์อันดีระหว่างคู่ความมากกว่าการ พิจารณาคดีในศาลตามปกติ การไกล่เกลี่ยใช้เวลาในการดําเนินการไม่นานก็สามารถที่จะทราบ ได้ว่าคู่กรณีตกลงกันได้หรือไม่ หากตกลงกันได้ก็จะทําให้คดีเสร็จสิ้นไปโดยเร็ว แต่หากไม่ สามารถตกลงกันได้ศาลก็จะดําเนินการพิจารณาพิพากษาคดีต่อไป คณะกรรมการบริหารศาล ยุติธรรม จึงออกระเบียบว่าด้วยการไกล่เกลี่ยข้อพิพาทในคดีอาญา พ.ศ. 2560 คดีอาญาที่อาจไกล่เกลี่ยได้ตามระเบียบคณะกรรมการบริหารศาลยุติธรรม มีดังนี้
1. คดีความผิดอันยอมความได้
2. คดีความผิดที่ราษฎรเป็นโจทก์ฟ้องกันเอง
ข้อดีการไกล่เกลี่ย ทําให้ประหยัดค่าใช้จ่ายในการดําเนินคดี เช่น ค่าธรรมเนียมศาล
ค่าป่วยการทนายความ ที่ปรึกษากฎหมาย ตลอดจนค่าดําเนินการในชั้นอุทธรณ์ ฎีกาด้วย ตลอดจนรักษาสัมพันธภาพอันดีระหว่างคู่กรณี สามารถอยู่ร่วมกันในชุมชนได้ตามปกติ เป็น ผลดีกับทุกฝ่าย