ฎีกา InTrend EP.20 บ้านถูกขโมยขึ้น จะฟ้องนิติบุคคลหมู่บ้านจัดสรรให้ชดใช้ได้หรือไม่

ฎีกา InTrend ep.20 บ้านถูกขโมยขึ้น จะฟ้องนิติบุคคลหมู่บ้านจัดสรรให้ชดใช้ได้หรือไม่

The Host : กองสารนิเทศและประชาสัมพันธ์ สำนักงานศาลยุติธรรม

Guest Host : สรวิศ ลิมปรังษี

ที่ปรึกษา : สรวิศ ลิมปรังษี, สุริยัณห์ หงษ์วิไล, จีรวรรณ เจริญยศ

Show Creator : นันทวัลย์ นุชนนทรี, ศณิฏา จารุภุมมิก
Episode Producer & Editor : ศณิฏา จารุภุมมิก, ปนัสยา ชื่นอุระ
Sound Designer & Engineer : กฤตภาส ทองแจ้ง, กิติชัย โล่สุวรรณ
Coordinator & Admin : สุภาวัชร์ ดลมินทร์, โสรัตน์ ไวศยดำรง
Art Director : สุภาวัชร์ ดลมินทร์, ปันจารีณ์ สุวรรณโภชน์ ทศพร ศิลาบำเพ็ญ
Webmaster : ผุสชา เรืองกูล, วชิระ โรจน์สุธีวัฒน์

ทุกวันนี้เราอาศัยและใช้ชีวิตอยู่ในหมู่บ้านจัดสรรกันไม่น้อย ด้วยความสะดวกของการได้บ้านสำเร็จรูปที่ออกแบบสวยงาม และอยู่ในชุมชนที่มีสิ่งอำนวยความสะดวกให้พักอาศัยได้อย่างมีความสุข แต่บางครั้งเมื่อเกิดเหตุที่ไม่พึงปรารถนาอย่างเช่นมีขโมยมางัดแงะบ้านเข้าไปขโมยสิ่งของมีค่า ปัญหาประการหนึ่งที่เจ้าของบ้านมักจะนึกถึงคือความรับผิดชอบของนิติบุคคลหมู่บ้านจัดสรรควรจะต้องรับผิดชอบชดใช้ค่าเสียหายที่เกิดขึ้นให้แก่ตนหรือไม่ เพียงใดด้วยเหตุที่ได้จ่ายค่าส่วนกลางอยู่ทุกเดือน ปัญหานี้จะเป็นประเด็นสำคัญที่เราจะนำมาพูดคุยกันในตอนนี้
เกียรติเป็นคนที่มีฐานะพอสมควร เดิมเกียรติอาศัยอยู่ในคอนโดมิเนียมใจกลางเมือง แต่เมื่อมีครอบครัวและลูกเริ่มเติบโตขึ้นจึงมีความต้องการได้ที่พักอาศัยที่เป็นส่วนสัดและมีพื้นที่ใช้สอยมากขึ้น โดยเฉพาะในยามที่มีเวลาว่าง รวมถึงในเวลาที่ต้องทำงานจากที่บ้าน เกียรติจึงได้ไปซื้อบ้านในหมู่บ้านจัดสรรแห่งหนึ่งด้วยราคาที่ค่อนข้างสูง เกียรติต้องจ่ายค่าส่วนกลางให้แก่นิติบุคคลหมู่บ้านจัดสรรตกเดือนละ 2,000 บาท และต้องจ่ายล่วงหน้าเป็นรายปี วันหนึ่งเมื่อเกียรติกลับจากพาครอบครัวไปพักผ่อนที่หัวหินเมื่อมาถึงบ้านก็สังเกตเห็นว่าประตูบ้านแง้มเปิดออกอยู่ เกียรติรีบเข้าไปดูปรากฏว่าข้าวของมีค่าหลายชิ้นหายไป ที่สำคัญคือตู้นิรภัยที่เกียรติใช้เก็บของมีค่าหลายอย่างที่อยู่ในห้องนอนชั้นสองหายไปด้วย ตามบันไดมีร่องรอยของการลากตู้นิรภัยลงมา รวมมูลค่าทรัพย์สินที่หายไปประมาณ 600,000 บาท เกียรติโกรธและเสียดายทรัพย์สินที่หายไปมากจึงได้ฟ้องให้นิติบุคคลหมู่บ้านจัดสรรและบริษัทรักษาความปลอดภัยที่นิติบุคคลจ้างมาดูแลให้รับผิดชดใช้ค่าเสียหายเท่ากับมูลค่าทรัพย์สินที่หายไปนั้น
ปัญหาประการแรกที่ควรต้องคิดในกรณีแบบนี้คือ หน้าที่และความรับผิดชอบของนิติบุคคลหมู่บ้านจัดสรรมีอย่างไรบ้าง และที่สำคัญคือมีหน้าที่ในการรับผิดชอบรักษาความปลอดภัยในชีวิตทรัพย์สินของบุคคลที่อาศัยอยู่ในหมู่บ้านจัดสรรนั้นหรือไม่
หากพิจารณาดูตามพระราชบัญญัติการจัดสรรที่ดิน พ.ศ. 2543 แล้วจะเห็นได้ว่าวัตถุประสงค์และภาระหน้าที่ที่สำคัญของนิติบุคคลหมู่บ้านจัดสรรคือการดูแลจัดการเกี่ยวกับสาธารณูปโภค ความเรียบร้อยของทรัพยสินส่วนกลาง การจราจร หรือการจัดให้มีบริการสาธารณะหรือเพื่อสวัสดิการโดยรวม แม้อาจจะมีหน้าที่ในการรักษาความปลอดภัยอยู่ด้วยแต่เป็นหน้าที่ในการรักษาความปลอดภัยของทรัพย์สินที่เป็นของส่วนกลางของสมาชิกทุกคนมากกว่าจะเป็นการรักษาความปลอดภัยของทรัพย์สินส่วนบุคคลของสมาชิกที่เป็นลูกบ้านแต่ละคน
แม้ตามปกติของหมู่บ้านจัดสรรที่มีการดูแลการจัดการที่ดีส่วนใหญ่จะมีระบบการรักษาความปลอดภัยด้วยการจัดให้มีบริษัทรักษาความปลอดภัยไปดูแลตั้งแต่การตรวจสอบรถและบุคคลที่เข้าออก อาจจัดให้พนักงานรักษาความปลอดภัยคอยตรวจตราภายในบริเวณหมู่บ้านด้วย ซึ่งแน่นอนว่าค่าส่วนกลางที่สมาชิกเสียไปก็รวมถึงค่าใช้จ่ายในส่วนนี้ แต่วัตถุประสงค์ของการรักษาความปลอดภัยดังกล่าวก็เพื่อความปลอดภัยโดยรวมของหมู่บ้าน และดูแลรักษาทรัพย์สินส่วนกลาง
ด้วยเหตุนี้เองทำให้เห็นได้ว่านิติบุคคลหมู่บ้านจัดสรรซึ่งรวมถึงบริษัทรักษาความปลอดภัยที่นิติบุคคลจ้างมามีหน้าที่โดยตรงเฉพาะการดูแลรักษาความปลอดภัยและความเรียบร้อยโดยรวมของหมู่บ้านและสาธารณูปโภคภายในหมู่บ้าน แม้ว่าการดูแลนั้นอาจจะส่งผลถึงความปลอดภัยของบ้านของสมาชิกแต่ละคนไปด้วยก็ไม่ได้ทำให้นิติบุคคลหมู่บ้านจัดสรรมีหน้าที่ดูแลความปลอดภัยของทรัพย์สินส่วนบุคคลของสมาชิกแต่ละรายไปด้วย
นอกจากนั้น ในกรณีอย่างเช่นคดีนี้ แม้จะมีทรัพย์สินที่มีค่ารวมถึงตู้นิรภัยที่ถูกขโมยไป แต่ทรัพย์สินและตู้นิรภัยดังกล่าวไม่ได้มีขนาดใหญ่เป็นพิเศษ สามารถใส่ไว้ในรถที่ผ่านเข้าออกได้ ซึ่งข้อเท็จจริงก็ไม่ปรากฏว่ารถที่ลักนำทรัพย์ดังกล่าวเป็นรถคันใด หากเป็นรถยนต์ที่มีสติ๊กเกอร์ของหมู่บ้านอยู่ก็อาจผ่านเข้าออกได้โดยไม่จำเป็นต้องตรวจตรามาก หรือหากเป็นรถของบุคคลภายนอกแม้จะมีการแลกบัตรและตรวจตรามากขึ้นแต่ก็คงไม่สามารถตรวจตราโดยละเอียดทุกคันได้ โดยไม่มีพฤติการณ์ใด ๆ ที่แสดงให้เห็นว่ามีเหตุที่ทำให้พนักงานรักษาความปลอดภัยสังเกตเห็นความผิดปกติเป็นพิเศษที่แสดงถึงความไม่ใส่ใจในหน้าที่ของตน
ด้วยเหตุนี้ทำให้ในกรณีลักษณะนี้นิติบุคคลหมู่บ้านจัดสรรและบริษัทรักษาความปลอดภัยไม่ต้องรับผิดชอบชดใช้ค่าเสียหายใด ๆ ให้แก่เกียรติ
การใช้ชีวิตในชุมชนอย่างเช่นหมู่บ้านจัดสรร แน่นอนว่าเราต้องการความปลอดภัยที่อยู่ในชุมชนที่มีรั้วรอบขอบชิด มีสาธารณูปโภคที่สะดวกสบาย แต่ขณะเดียวกันคงต้องตระหนักถึงขอบเขตหน้าที่และความรับผิดชอบของแต่ละคนด้วยว่านิติบุคคลหมู่บ้านจัดสรรคงมีหน้าที่หลัก ๆ ในการดูแลทรัพย์สินส่วนกลางและสาธารณูปโภคต่าง ๆ แต่ในส่วนทรัพย์สินส่วนบุคคลที่อยู่ในบ้านของสมาชิก หน้าที่โดยตรงในการดูแลคงเป็นของสมาชิกแต่ละรายเองที่อยู่ในสถานะที่ดีที่สุดที่จะประเมินและวางมาตรการป้องกันว่าทำอย่างไรจึงจะดูแลรักษาทรัพย์สินของตนได้ดีที่สุด

(คำพิพากษาศาลฎีกาที่ 1277/2562)