Aralıklı Oruç, Ramazan Orucu ve Damar Diyeti, Damarlara etkileri - Prof. Dr. Ahmet AKGUL

GIDALAR
Meyve ve sebze; tüketimi ile kalp damar hastalıklarından korunma arasında ilişki olduğunu göstermektedir. İnmeden korunmada daha etkili olduğuna dair çalışmalar da bulunmaktadır. Genel olarak meyve ve sebzeler yüksek lif, antioksidan ve sodyum dışı mineral (potasyum, kalsiyum, magnezyum) içermeleri nedeniyle 5 porsiyon/gün önerilmektedir.

Baklagiller; lipitler, glisemik kontrol ve kan basıncında olduğu gibi kalp damar hastalıkları risk faktörleri üzerinde yararlı etkiler olduğu gözlemlenmiştir.

Tam tahıllar; dışta kepek, ortada endosperm ve içte öz bölümlerinden oluşur. Günlük 20 gr ve 30 gr tüketim kalp damar hastalıkları görülme olasılığını sırasıyla %26 ve %36 düşüş sağlandığı gözlemlenmiştir.

Süt ve süt ürünleri; karbonhidrat, protein, kalsiyum, potasyum ve D vitamini gibi mikro besinler içermektedir. Süt ve süt ürünlerindeki yağ, doymuş yağ asitleri içerdiği için genel olarak zararlı olduğu düşünülür ve bu nedenle düşük yağlı süt ürünleri önerilir. Ancak yapılan çalışmalardan çıkarılan sonuçlarda yağ içeriğinden bağımsız olarak süt ve süt ürünlerinin kalp damar hastalıkları riskini arttırmadığı hatta azaltabileceği ortaya konmuştur.

Balık; uzun zincirli n-3 çoklu doymamış yağ asitlerinin kalp koruyucu özelliklerine ait çok fazla kanıt bulunmaktadır. Bu yağ asitlerinin ana kaynağı deniz ürünleridir.(uskumru, somon, ton, sardalya, morina)

Et ve et ürünleri; İçeriğindeki doymuş yağ asitlerine bağlı olarak total LDL kolesterolü arttıracağı düşüncesiyle kırmızı etin genellikle sınırlandırılması ve yerine daha az yağ içerdiği için beyaz et(kümes hayvanları) tüketilmesi önerilir.

BESLENME TİPİ
Risk faktörlerinin tek tek belirlenmesi yerine toplam risk profilinin belirlenmesi yaklaşımına geçişle uyumlu olarak çalışmalar tekli besinler yerine beslenme modelleri üzerine odaklanmalıdır. DASH ve Akdeniz beslenme modelleri yukarıdaki prensiplere dayanan en popüler beslenme tipleridir.

DASH TİPİ BESLENME
DASH tipi beslenmenin kan basıncını düşürdüğü, kan lipit düzeylerini iyileştirdiği dolayısıyla kalp damar hastalıkların gelişme riskini azalttığı ortaya konmuştur. Bu beslenme modeli sebze, meyve ve yağsız veya az yağlı süt ürünleri, tam tahıllar, balık, kümes hayvanları, fasulye, tohum, fındık ve bitkisel yağlar içerirken, sodyumu, tatlıları, şekerli içecekleri ve kırmızı eti sınırlar. Besin içeriği açısından doymuş ve trans yağdan düşük yağdan düşük, potasyum, kalsiyum, magnezyum, lif ve protein açısından zengindir.

AKDENİZ TİPİ BESLENME
Tek bir tip Akdeniz beslenme tarzı yoktur. Akdeniz'e komşuluğu olan 16 ülkenin beslenme özellikleri kültür, etnisite, din, ekonomi ve üretimlerine bağlı olarak farklılıklar gösterebilmektedir. Ancak genel olarak Akdeniz tipi beslenmenin özellikleri yüksek meyve, sebze, baklagiller, kepekli ürünler, balık ve doymamış yağ asitleri (özellikle zeytinyağı), ve düşük oranda kırmızı et, süt ürünleri ve doymuş yağ asitleri tüketimidir. Birçok çalışmada bu beslenme tipinin kalp damar hastalık riskinden koruyucu etkisi gösterilmiştir.