Het verleden van Winsum. Het ontstaan van het mooiste dorp van Nederland in 2020, zichtbaar gemaakt.

De geschiedenis van de twee dorpen Winsum en Obergum in Groningen zijn nauw met elkaar verweven. Gescheiden van elkaar door het Winsumerdiep en verbonden via een stenen boogbrug De Boog ontwikkelen de twee dorpen zich beiden op hun eigen wijze. Winsum was 600 voor Christus al bewoond. De rechthoekige wierde groeide door zijn gunstige ligging aan de voormalige Hunze uit tot een belangrijke handelscentrum. In 1057 kreeg Winsum munt, markt- en tolrecht.
In 1276 bouwden de dominicanen of Jacobijnen er een klooster, dat in de 16e eeuw werd gebruikt als vergaderplaats van de Ommelander Staten.
Na de Reductie van Groningen in 1594 werd het klooster opgeheven en gesloopt. Van het klooster zijn geen restanten, zelfs de precieze locatie ervan is niet bekend.
Obergum was een radiaire wierde met een ossengang, die grotendeels verdwenen is.
Midden op de wierde staat de 13e eeuwse Romano-gotische Nicolaaskerk.
Ooit stonden er in en rond Winsum en Obergum vijf borgen, waaronder die van de Ripperda’s, die een belangrijke politieke rol speelden in de geschiedenis van Groningen en de Ommelanden. Ze zijn zoals zoveel borgen in Groningen in de loop der tijd bijna allemaal verdwenen.
In 1982 werden het centrum van Winsum en Obergum aangewezen als beschermd dorpsgezicht.