ฎีกา InTrend ep.77 จำเลยจะคัดค้านการขายทอดตลาดว่าผู้ซื้อทรัพย์ไม่สุจริตและราคาขายต่ำเกินสมควร...

ฎีกา InTrend ep.77 จำเลยจะคัดค้านการขายทอดตลาดว่าผู้ซื้อทรัพย์ไม่สุจริตและราคาขายต่ำเกินสมควรได้หรือไม่

The Host : กองสารนิเทศและประชาสัมพันธ์ สำนักงานศาลยุติธรรม

Guest Host : สรวิศ ลิมปรังษี

ที่ปรึกษา : สรวิศ ลิมปรังษี, อรวรานันท์ ธนาพันธ์วรากุล

Show Creator : นันทวัลย์ นุชนนทรี, ศณิฏา จารุภุมมิก
Episode Producer & Editor : ศณิฏา จารุภุมมิก, ปนัสยา ชื่นอุระ
Sound Designer & Engineer : กฤตภาส ทองแจ้ง, กิติชัย โล่สุวรรณ
Coordinator & Admin : สุภาวัชร์ ดลมินทร์, โสรัตน์ ไวศยดำรง
Art Director : สุภาวัชร์ ดลมินทร์, ปันจารีณ์ สุวรรณโภชน์ ทศพร ศิลาบำเพ็ญ
Webmaster : ผุสชา เรืองกูล, วชิระ โรจน์สุธีวัฒน์

การขายทอดตลาดเป็นวิธีการบังคับคดีที่สำคัญวิธีการหนึ่งที่จะทำให้ได้เงินมาชำระหนี้คืนให้แก่เจ้าหนี้ตามคำพิพากษา แต่ที่ผ่านมามีการใช้วิธีการต่าง ๆ นานาเพื่อถ่วงการดำเนินการให้ล่าช้าอยู่บ่อยครั้งทำให้เกิดปัญหาในการบังคับคดีจนมีการแก้ไขกฎหมายว่าด้วยการบังคับคดี ปัญหาที่จะนำมากล่าวถึงในตอนี้จะเป็นกรณีที่มีการขายทอดตลาดทรัพย์แล้ว จำเลยจะคัดค้านการขายทอดตลาดว่าผู้ซื้อทรัพย์ไม่สุจริตและราคาขายต่ำเกินสมควรได้หรือไม่
นายหนึ่งเป็นหนี้เงินกู้ยืมต่อนายสองและผิดนัดชำระหนี้จนกระทั่งนายสองนำไปฟ้องเป็นคดีต่อศาล แต่ในระหว่างการดำเนินกระบวนพิจารณาทั้งสองคนตกลงทำสัญญาประนีประนอมยอมความกันได้ และขอให้ศาลในคดีนั้นมีคำพิพากษาตามยอม ซึ่งศาลก็พิพากษาตามยอมให้
นายหนึ่งผิดนัดชำระหนี้ตามเงื่อนไขของสัญญาประนีประนอมยอมความเป็นเหตุให้นายสองขอให้ศาลมีหมายบังคับคดี จากนั้นนายสองได้นำเจ้าพนักงานบังคับคดีไปยึดบ้านของนายหนึ่งเพื่อนำมาขายทอดตลาด
ในวันขายทอดตลาด นายหนึ่งได้เดินทางไปดูแลการขายทอดตลาด แต่ระหว่างทางรถเสีย จึงไปไม่ทัน เจ้าพนักงานบังคับคดีเคาะไม้ขายทอดตลาดบ้านของนายหนึ่งให้แก่นายสามไปในราคา 840,000 บาท เมื่อนายหนึ่งทราบเรื่องจึงได้ติดต่อขอซื้อบ้านดังกล่าวคืนจากนายสามในราคา 1,500,000 บาท แต่นายสามไม่ตกลงด้วยโดยบอกว่าถ้าจะขายให้ต้องได้ราคา 2,000,000 บาท จึงจะยอมตกลงขาย
นายหนึ่งจึงยื่นคำร้องต่อศาลขอให้เพิกถอนการขายทอดตลาดโดยอ้างว่านายสามเข้าซื้อทรัพย์โดยมีเจตนาไม่สุจริต เพราะตนขอซื้อคืนในราคาสูงกว่าราคาที่ซื้อจากการขายทอดตลาดมากแล้วยังไม่ยอมขายให้ แม้ว่าขณะนั้นนายสามจะยังไม่ได้ชำระราคาให้แก่เจ้าพนักงานบังคับคดี การไม่ยอมขายยังแสดงให้เห็นว่าแท้จริงแล้วบ้านหลังดังกล่าวมีราคาสูงกว่าที่ขายทอดตลาดมาก การขายจึงเป็นการขายในราคาที่ต่ำเกินสมควร
ในกรณีนี้การขอเพิกถอนการขายทอดตลาดถือเป็นการขอเพิกถอนหรือแก้ไขกระบวนวิธีการบังคับคดีที่บกพร่อง ผิดพลาดหรือฝ่าฝืนกฎหมายตามมาตรา 295 แห่งประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง การที่ศาลจะเพิกถอนการขายทอดตลาดได้จึงต้องปรากฎเหตุที่กฎหมายกำหนดไว้ด้วยจึงจะเพิกถอนการบังคับคดีนั้นได้
แต่การที่นายหนึ่งมาอ้างว่านายสามซึ่งเป็นผู้ซื้อทรัพย์กระทำการโดยไม่สุจริตนั้น ไม่ว่านายสามจะมีเจตนาดังกล่าวจริงหรือไม่ แต่การกระทำดังกล่าวก็เป็นการกระทำของนายสามเอง การที่จะถือว่ากระบวนวิธีการบังคับคดีบกพร่อง ผิดพลาดหรือฝ่าฝืนต่อกฎหมายนั้นต้องเป็นการกระทำของเจ้าพนักงานบังคับคดีที่มีหน้าที่ตามกฎหมายในการบังคับคดีนั้น เมื่อเหตุที่อ้างในส่วนนี้ไม่ใช่การกระทำของเจ้าพนักงานบังคับคดีแล้วย่อมไม่ใช่เหตุที่จะขอให้เพิกถอนการขายทอดตลาดซึ่งเป็นขั้นตอนหนึ่งในการบังคับคดีได้
สำหรับในส่วนที่อ้างว่าราคาขายทอดตลาดต่ำเกินสมควรนั้น การขอเพิกถอนการบังคับคดีตามมาตรา 295 ดังกล่าวกำหนดให้อยู่ภายใต้บังคับมาตรา 331 วรรคสามด้วย ซึ่งตามมาตรา 331 วรรคสามที่แก้ไขใหม่ได้กำหนดห้ามไม่ให้หยิบยกเรื่องราคาขายทอดตลาดต่ำเกินสมควรมาเป็นเหตุขอเพิกถอนการขายทอดตลาดอีก
การที่กฎหมายกำหนดข้อจำกัดดังกล่าวเนื่องจากถือว่าได้มีการเปิดโอกาสให้ผู้มีส่วนได้เสียอย่างเช่นนายหนึ่งมีโอกาสปกป้องผลประโยชน์ของตนเองได้พอสมควรแล้วโดยนายหนึ่งอาจหาบุคคลอื่นมาสู้ราคาเพื่อให้สามารถขายในราคาที่สูงตามที่ต้องการได้อยู่แล้ว จึงไม่ควรให้มีการนำเอาเหตุเรื่องราคาต่ำมาใช้ในการคัดค้านอีกซึ่งอาจนำไปสู่การพยายามประวิงการบังคับคดีให้ล่าช้าเกินไป ดังนั้นในกรณีนี้นายหนึ่งจึงไม่อาจอ้างได้เช่นกันว่าราคาขายทอดตลาดที่นายสามประมูลซื้อไปได้ต่ำเกินสมควร
กรณีที่มีการขายทอดตลาดให้แก่ผู้ให้ราคาสูงสุดไปแล้ว ผู้มีส่วนได้เสียไม่อาจยกเอาพฤติกรรมของผู้ซื้อทรัพย์ซึ่งเป็นบุคคลภายนอกมาเป็นเหตุในการขอเพิกถอนการบังคับคดีได้ เพราะเหตุที่จะยกขึ้นอ้างได้ต้องเป็นการกระทำของเจ้าพนักงานบังคับคดี และนอกจากนั้นยังต้องห้ามไม่อาจอ้างได้ว่าราคาขายทอดตลาดนั้นต่ำเกินสมควรอีกด้วย
(คำพิพากษาศาลฎีกาที่ 1125/2564)